VU Magazine 1995 - pagina 228

Koeweit-stad, dezelfde thema's keren onverbiddelijk terug. Stuk voor stuk krijgen de vrouwen te mal<:en met dezelfde beperkingen en regels. Om hun eerbaarheid en de kuisheid te beschermen, dienen ze zich terug te trekken uit het openbare leven, mogen ze niet in het gezelschap van vreemde mannen verkeren, zijn ze verplicht het hele lichaam op de ogen na te bedekken, wordt hun het stemrecht, het recht op echtscheiding, en in SaoediArabië zelfs het recht om een auto te besturen ontnomen. De positie van vrouwen, zo luidt Goodwins stelling, kan dienen als een graadmeter voor de veranderingen binnen de islamitische cultuur. "Om de islamitische wereld te begrijpen moet je trachten te doorgronden hoe die maatschappij vrouwen ziet," schrijft ze. Met de opkomst van het fundamentalisme is het er voor de vrouwen in de meeste moslimlanden niet beter op geworden. Het succes van Khomeiny's islamitische revolutie in Iran heeft de fundamentalisten over de hele wereld versterkt. Zes jaar na de dood van Khomeiny is er in Iran nog weinig te merken van een versoepeling van het beleid. De mensenrechten worden dagelijks geschonden, het doodvonnis over de Britse schrijver Salman Rushdie wordt gehandhaafd en een vrouw die ondanks haar sluiers het kleinste plukje haar toont, loopt de kans te worden gearresteerd of zelfs vermoord. "Het is de plicht van vrouwen om hun hoofd te bedekken, omdat het haar van vrouwen vibraties uitstraalt die mannen opwinden, misleiden en corrumperen," aldus de Iraanse president Rafsanjani. Hoewel veel vrouwen in Goodwins boek zich expliciet tegen het dragen van de sluier verzetten, zijn er ook andere geluiden. In Iran bijvoorbeed gold de sluier in de periode voor de islamitische revolutie als een teken van verzet tegen de Sjah en tegen de decadentie van het Westen. "De sluier bevrijdt vrouwen van de ketenen van de mode en stelt hen in staat zelfstandige menselijke wezens te worden", zegt een bekende toneelschrijfster uit Teheran, die zelf in de jaren zestig in minirok rondliep. "Wanneer mensen niet meer worden afgeleid door de lichamelijke verschijning van een vrouw, kunnen ze naar haar mening luisteren en haar karakter zien." Toen de Koeweitse minister van Verkeer en Waterstaat uit veiligheids-

overwegingen een wet uitvaardigde die het vrouwen verbood met de gezichtssluier om achter het stuur te zitten, kwam er juist van de kant van vrouwen veel verzet. Een vrouwelijke oogarts verklaarde desgevraagd dat de soms wel uit vier lagen stof bestaande sluier geen enkele invloed heeft op het gezichtsvermogen van de chauffeuse. Het al of niet dragen van de sluier is ieders persoonlijke keuze, meenden de tegenstanders van de nieuwe wet, evenzeer als het vrouwen in Koeweit vrij staat make-wp te gebruiken of westerse kleren te dragen, als ze daarvoor kiezen.

grote aardbeving in Caïro in 1992 was de noodhulp in eerste instantie afkomstig van de fundamentalistische moslimbroeders. Terwijl de Egyptische overheid overlegde en de bevolking opriep geduld te hebben, waren de islamisten al bezig tenten, voedsel en water naar de getroffen gebieden te vervoeren. Ook in andere landen richten de islamisten zich in de eerste plaats op het verstrekken van charitatieve hulp, een tactiek die overigens in niets verschilt van die van de christelijke missionarissen uit vroeger tijden. De moslimbroederschap in Jordanië heeft niet alleen het grootste en modernste ziekenhuis in Amman gefinancierd, maar ook nog eens vijfentwintig klinieken, veertig scholen en honderdvijftig centra voor theologie. Ook worden toelagen verstrekt aan "goed islamitische" families in de Palestijnse vluchtelingenkampen. Per gesluierde vrouw in zijn familie kan een gezinshoofd op een bonus van $22,45 per maand rekenen. In families met zes of zeven vrouwen kan op deze manier ruimschoots een half maandsalaris worden binnen gehaald. Geld is dus een belangrijk wapen in de strijd van de islamisten en geld bezit de beweging in ruime mate. De rijke oliestaten Saoedi-Arabië, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten dragen jaarlijks miljarden dollars af aan de islamitische fundamentalisten. Een land als Saoedi-Arabië dat als bondgenoot geldt van de Verenigde Staten en de vredesbeprekingen in het Midden-Oosten openlijk steunt, schenkt tezelfdertijd enorme sommen geld aan Hamas, de militante tak van de Moslimbroederschap in de bezette gebieden. Ook worden er door de kleine Golfstaten astronomische bedragen aan afkoopsommen betaald aan de islamitische extremisten, om te garanderen dat hun sjeik geen geweld wordt aangedaan.

KUISHEID Hoewel er in de tekst van de koran geen basis voor de verplicht gedragen sluier kan worden gevonden - de sluier was van oorsprong een modeverschijnsel van de Perzische elite - zijn de islamisten in de verschillende landen in hun voorliefde voor de sluier eensgezind. Ook wat de overige bepalingen voor vrouwen betreft bestaat er onder hen van Pakistan tot Egypte overeenstemming. In alle landen geldt dat de eer van een familie zetelt in de kuisheid van de vrouw en bijgevolg dat zij beschermd moet worden tegen elke denkbare invloed van buitenaf. De eenvormigheid in de verkondigde denkbeelden wordt wel beschouwd als een van de oorzaken van het succes van de fundamentalistische islam. Maar belangrijker in dit opzicht is waarschijnlijk het feit dat de islamisten in tegenstelling tot de heersende regimes werkelijk met een alternatief komen voor de bevolking die vaal< in uitzichtloze armoede verkeert. Corruptie en wanbeleid zijn er de oorzaak van dat de huidige machthebbers hun taken op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg verwaarlozen. Om de aandacht van de groeiende binnenlandse problemen af te leiden wordt het Westen als belangrijkste vijand aangemerkt. Van de aldus gezaaide angst onder de bevolking, mal<:en de islamisten dankbaar gebruik. "Het islamisme is geen rage, maar de voorkeur van een generatie," meent een Midden-Oostendeskundige. "In dit deel van de wereld blijft alleen de islam over. Er is verder niets meer dat jongeren kan inspireren." "De islam is de oplossing", de leus waarmee de islamisten schermen, blijkt geen loze kreet te zijn. Na de

WETENSCHAP,

CULTUUR

e) SAMENLEVING

42.

- MEI

SIMPLIFICATIE

Met de olie als bron van inkomsten en Iran als belangrijkste leverancier van denkbeelden is de opmars van de beweging nauwelijks meer te stoppen. Dat lijkt inmiddels ook tot het Westen te zijn doorgedrongen. "De groei van de islam: moeten we bang zijn?" luidde enige jaren geleden de kop van een hoofdartikel in Time. En onlangs suggereerde secretaris-generaal van de I^^S

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen