VU Magazine 1996 - pagina 94

Kraamkamer

GESTRESSTE MUIZEN Bij mensen die een oorlog, natuurramp of andere ingrijpende gebeurtenis hebben meegemaalct kan een postüaumatisch stress syndroom worden geconstateerd. Ze worden angstig, snel afgeleid en laten hun gedachten beheersen door hun trauma. Psychiaters van de Universiteit van Californië beweren {New Scientist, 10 februari) dat ze bij muizen gelijksoortige verschijnselen waarnemen en zelfs kunnen opwekken. De onderzoekers plaatsten muizen in een kooitje, waarvan de vloer onder stroom kon worden gezet. Een stroomstoot duurde tien seconden. De muizen werden vervolgens aan hun nare ervaring herinnerd doordat ze zes maal om de week gedurende een minuut in een kooi naast de 'elektriciteitskooi' werden geplaatst. Een andere groep muizen, die eveneens een stroomstoot had gekregen, werd niet op deze wijze geconfronteerd met de pijnlijke proef. Na verloop van tijd ontdekten de onderzoekers dat de muizen die aan hun stroomstoot werden herinnerd, sterke schrikreacties vertoonden als ze plotseling hard lawaai hoorden. Het leek wel of ze extra alert waren. De andere muizen vertoonden deze reactie niet. De 'getraumatiseerde muizen' werden ook gewelddadiger. Van de dertig muizen die aan het experiment deelnamen waren er vijfentwintig niet in staat de proef te voltooien; ze waren verwond of zelfs gedood na gevechten met andere muizen. Volgens de onderzoekers lijken dergelijke verschijnselen erg veel op de symptomen die mensen met een traumatische ervaring vertonen. Er lijkt nu dus een 'dierenmodel' te zijn van het post-traumatische stress syndroom. Of mensen hierbij gebaat zijn, valt uiteraard nog te bezien, (MT)

In november vorig jaar opende de Europese infraroodsatelliet iso zijn ogen. De eerste blik van de met vloeibaar helium gekoelde telescoop viel op MSI, een sterrenstelsel twintig miljoen lichtjaren van de aarde verwijderd. De eerste opnamen van de 'spiraalnevel' waren nog niet om over naar huis te schrijven, maar inmiddels ontvangen de astronomen plaatjes van betere kwaliteit. Zoals deze. Op dit beeld is te zien dat zich behalve nabij het centrum van het stelsel ook in de spilaalarmen gebieden bevinden waar zich sterren vormen. Deze warme stofwolken lichten helder op. Tussen de spiraalarmen bevindt zich stof van een lagere temperatuur; daar hebben eerder gevormde sterren hun 'afval' gedeponeerd, (MT)

Zwanen bnoetlen maan matig "Een flinke olieramp in het broedgebied van de kleine zwaan is genoeg om de halve westelijke populatie uit te roeien." Dat zei bioloog fan Beekman in 1993 en anderhalf jaar later voltrok zich zo'n ramp.

succesvol verliep." Over de oorzaken van het matige broedresultaat tast hij in het duister. "Ik was dit jaar vanwege ziekte niet op de toendra, maar ik weet wel dat het niet aan de olie ligt. Die is bijtijds opgeruimd." In het voorjaar leek alles goed te gaan. De kleine zwanen vertrokken vroeg uit Nederland en hadden dus voldoende tijd om vroeg en in goede conditie aan het broedseizoen te beginnen. Beekman hoorde van collega's dat het aantal nesten in de Petsjoradelta vrij groot was. Waarom toch maar weinig jonge dieren Nederland bereikten, weet hij niet: "Het moet onderweg zijn misgegaan, in het verlaten gebied tussen NoordRusland en de Baltische staten. Wat er op de rest van de route gebeurt weet ik zo ongeveer wel en daar was niets bijzonders aan de hand. Misschien viel de vorst vroeg in of was er op één van de pleisterplaatsen slecht voedsel." Het voortbestaan van de westelijke populatie van de kleine zwaan is vooralsnog niet in

Een pijpleiding aan de bovenloop van de rivier de Petsjora begaf het en volgens sommige bronnen dreigden honderdduizenden tonnen olie naar de rivierdelta in het noorden van Rusland af te zalcken. In die delta bevindt zich het belangrijkste broedgebied van de kleine zwaan. Beekman keek dit jaar dan ook met gemengde gevoelens toe, hoe de kleine zwanen op trek gingen. Inmiddels zijn de kleine zwanen terug in Nederland en kan Beekman de schade inventariseren. "Het broedsucces is matig, zo'n acht procent van de vogels die dit najaar in Nederland aankwamen, is deze zomer uit het ei gekropen. Dat is waarschijnlijk niet genoeg om de populatie op peil te houden. Bovendien is dit al het vierde jaar dat weinig WETENSCHAP,

CULTUUR

es) SAMENLEVING

24

- MAART

1996

gevaar. Beekman: "Er zijn voldoende volwassen exemplaren. Eén goed jaar en de populatie bloeit weer." (ELG)

Hormoon (Vervolg van pagina 23) Voorafgaand aan de hormoonbehandeling stelde Van der Reijden-Lal<:eman vast dat het intelligentieniveau van negentig kinderen met een groeiachterstand zich onder het landelijk gemiddelde bevond. Ook hun zelfbeeld en zelfwaardering waren lager dan gemiddeld, en de kinderen vertoonden opvallend veel emotionele en gedragsproblemen. Tevens hadden ze aandachts- en concentratiestoornissen. Na twee jaar hormoonbehandeling bleek het intelligentieniveau licht te zijn gestegen, en ook de psychosociale problemen bleken verminderd. Het zelfbeeld van de kinderen was niet langer lager dan dat van de kinderen in een controlegroep. Ook in dit geval moet nader onderzoek op latere leeftijd uitwijzen of de gemeten effecten van blijvende aard zijn. (MT)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen