VU Magazine 1996 - pagina 213

FEATURE

Jules Verne, de doemdenker 's Werelds meestgelezen schrijver geniet vooral bekendheid als auteur van optimistisch gestemde jongensboeken, waarin hij fantaseerde over technische ontwikkelingen in de toekomst. Dat hij een ongebreideld, typisch negentiende-eeuws vooruitgangsgeloof zou hebben aangehangen, is echter een verzinsel. Verne's boeken gaan niet over zijn hoop, maar over zijn vrees wat de mens in de toekomst zal gaan doen met al die technische mogelijkheden. Hij was een der eersten die waarschuwden tegen de gevaren van de wetenschap, had bedenkingen tegen "die duivelse vooruitgang", en was bovendien een milieu-activist avant la lettre. Greenpeace zou vandaag met meer recht een schip naar hem mogen vernoemen dan de Franse marine.

B E N VAN

V

dessous'. De Nederlandse vertaling volgde pas 22 jaar later, in 1911. Verne beschrijft daarin de wereldwijde opschudding in de jaren negentig van de vorige eeuw over een project van de Amerikaanse Gun-club, (eerder verantwoordelijk voor de 'Reis naar de Maan') om met een gigantische explosie de aardas te verleggen. De aldus veroorzaalcte klimaatsverandering bedoelde de poolkap te doen smelten. Oogmerk van de Amerikaanse militair-industriële club, die dit had bedacht, was het te gelde malcen van de steenkooUagen onder het poolijs. Weliswaar zouden door de ingreep grote gebieden onder een stijgende zeespiegel verdwijnen en zouden elders zeeën droogvallen (waaronder de Middellandse Zee), maar dit alles werd verantwoord geacht om te kunnen voorzien in de groeiende energiebehoeften van de industriële wereld. Helaas voor de onderneming zaaide een Amerikaans Zeevaartkundig Bureau paniek met een rapport waaruit

ijfenzeventig gulden", zei de man achter de toonbank. "Voor zo'n dun boekje?", protesteerde ik, "nauwelijks 200 pagina's!" Maar de antiquair bleek te weten wat hij in handen had. En omdat ik vreesde dat het broeikaseffect nog niet eens in de prijs was doorberekend, betaalde ik maar gauw. Een 107 jaar oude roman waarin een blind in Vooruitgang gelovende mensheid ten onder dreigt te gaan omdat de fossiele brandstoffen opralcen, mocht anno 1994 wel iets kosten, zeker als het ook nog geestig is geschreven. "Tweeërlei kwade kansen liepen de aardbewoners: zij konden omkomen door gebrek aan lucht of verdrinken", aldus Jules Verne (1828-1905) m 'Een schot in lucht' (1889). Onder andere de Nederlandse randstedelingen, Zeeuwen en Betuwenaren wachtte blijkens een in het boek aangehaald rapport zowel het ene als het andere lot. In Frankrijk verscheen het onder de titel 'Sans dessus

WETENSCHAP,

CULTUUR

KAAM

a? SAMENLEVING

31

- MEI

1.996

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen