VU Magazine 1997 - pagina 381

Verenigde Naties op sleeptouw. In het conflict in het MiddenOosten ligt een leidende rol van Europa om historische redenen nogal voor de hand. Maar zodra de Amerikanen vinden dat het eigenbelang hun aanwezigheid in het Midden-Oosten vereist, mag dat gerust ten koste van anderen gaan."

"Eigenbelang is de maatstaf aan de hand waarvan men in Ameril^a alles beoordeelt."

Is het af en toe niet erg handig dat een land het voortouw neemt en bereid is om krachtdadig op te tiedenl "ledere schurk heeft op een bepaald moment zijn waarde." Is Amerika een schurkl "Laat ik het zo zeggen: op buitenlands gebied nemen ze beslissingen die ik op zijn minst discutabel vind. De oorlog in Irak vond ik een foute beslissing. Van begin af aan is Irak gedreigd met geweld, er is nooit gezocht naar mogelijke vreedzame oplossingen van het conflict tussen Irak en Koeweit. Dan ontstaat een situatie waarin de messen worden geslepen en waarin je willens en wetens de koppen tegen elkaar laat slaan."

niet in het belang zijn van de wederopbouw van de democratie. "De nieuwe minister van buitenlandse zaken van GrootBrittannië zei dat het niet zo'n gek idee zou zijn wanneer Karadzic in eigen land werd berecht. Zijn uitgangspunt is: wat is in de gegeven omstandigheden haalbaar? Met een dergelijke uitspraak kun je het eens of oneens zijn. Maar het is wederom een ondermijning van het gezag van het tribunaal. Het betekent dat het tribunaal niet wordt gezien als een instantie die boven de partijen staat, maar als een van de opties die in het vredesproces een rol spelen. Dat vind ik gevaarlijk voor een internationaal ad hoc tribunaal." Aan oorlogstribunalen heeft altijd de geur van overwinnaarsjustitie gekleefd. "Het Joegoslavië-tribunaal kan in ieder geval een zekere partijdigheid worden verweten. Dat geldt niet voor de rechters, maar bij het vervolgingsbeleid valt op dat veel meer Serviërs dan moslims zijn opgepakt. Belangrijker nog vind ik dat men al vijftig jaar aan het toewerken is naar een permanent internationaal strafhof. Als het meezit kan dat volgend jaar tot stand komen. Maar ik ben bang dat de met al te gunstige ervaring met de huidige ad hoc tribunalen niet stimulerend zijn voor een algemene aanvaarding van zo'n permanent tribunaal."

Amerika wordt wel de politieagent van de wereld genoemd. "Ze zijn helemaal geen politieagent. Iemand is in mijn ogen een politieagent wanneer hij ter plekke is waar het nodig is. Met iemand die optreedt al naar gelang het hem uitkomt, valt geen politiekorps te vormen."

"Oorlogsmisdrijven worden in de hand gewerkt wanneer staten niet bereid zijn misdadigers te berechten."

Zouden onpartijdige instanties als de tribunalen ter berechting van oorlogsmisdaden in Joegoslavië en Rwanda in dat opzicht beter recht kunnen doen geldenl "Het probleem is dat zo'n Joegoslavië-tribunaal formeel een hulporgaan is van de veiligheidsraad. Ik vind dat er een te grote vermenging plaatsvindt van de eigen verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie en die van de rechterlijke macht. De president van het tribunaal oefende kritiek uit op staten omdat ze niet meewerkten aan de vervolging. En dan zeg ik: is het de taak van de president om te klagen dat hij geen verdachten krijgt? Dat is in strijd met de functie van de rechterlijke macht.

Wat is het voordeel van een permanent internationaal strafhofl "Ik hoop dat er een zekere preventieve werking van zal uitgaan. Ik geef toe dat het bestaan van gevangenissen niet erg bijdraagt aan de preventie van misdaad. Integendeel, ik heb soms het idee dat naarmate de overheid strengere straffen in het vooruitzicht stelt, de animo om raisdrijven te plegen, vanwege de uitdaging, alleen maar toeneemt. Anderzijds worden grote oorlogsmisdrijven toch een beetje in de hand gewerkt door het huidige systeem waarin staten niet bereid zijn om misdadigers te berechten.

"Doordat het Joegoslavië-tribunaal een hulporgaan is van de veiligheidsraad, blijft het daarvan ook afhankelijk. Het Daytonakkoord zegt dat mensen die op de lijst van gezochte personen staan, niet mogen deelnemen aan verkiezingen en geen functies mogen bekleden. Aan de andere kant wil je democratie brengen in voormalig Joegoslavië. Nu kun je Karadzic een grote boef vinden, en terecht, maar ik vind niet dat hij geen politieke functies mag bekleden wanneer hij door het tribunaal wordt gezocht. Dat mag pas als hij door het tribunaal is veroordeeld. Het enkele feit dat het tribunaal iemand op de lijst van gezochte personen zet, betekent nog niet dat zo iemand niet meer aan het democratisch proces kan deelnemen. Dat zou

"Het feit dat er een permanent lichaam bestaat dat zich met die berechting bezighoudt, kan een steun in de rug zijn voor oppositionele groepen. Zij kunnen een misdadig staatshoofd of volksleider onder de neus wrijven: weet wat er kan gebeuren! De ad hoc tribunalen hebben die betekenis nooit gehad. Niet dat er geen genocide of discriminatie meer zal plaatsvinden, maar iedere leider die bevolkingsgroepen wil uitmoorden, zal met de mogelijkheid van internationale berechting rekening moeten houden. Uiteindelijk blijft toch mijn hoop dat mensen naar andere, meer vreedzame oplossingen voor hun conflicten zullen zoeken." fotografie: Lenny Oosterwijk

wcs

NOVEMBER/DECEMBER

1997

17

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen