VU Magazine 1997 - pagina 8

Denken aan je prof Dit najaar promoveerde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen de sociaalpsycholoog Ap Dijksterhuis op een onderzoek naar stereotypen. Hij ontdekte onder meer, zo vertelde hij aan het blad KUNieuws, dat wanneer je alvorens een spelletje Triviant te spelen vijf minuten aan een professor denkt, je zo'n tien procent beter scoort. Dat klinkt bijna te mooi om waai te zijn. "Toch is het zo. Als je een steieotype lepiesentatie van bijvoorbeeld een professor actief maakt, dan heeft dat invloed op je gedrag. In dit geval ga je je dan intelligenter gedragen. Tijdelijk, weliswaar." Hoe heeft u uw experimenten gedaani "We vragen mensen vijf minuten lang na te denken over een typische professor en dingen op te schrijven over hoe zo iemand zich gedraagt en kleedt. Daarna vertellen we de proefpersonen dat ze, op een heel ander vlak, nog een test moeten doen, aan de hand waarvan een soort algemene kennisschaal wordt opgesteld. Dan krijgen ze veertig Triviant-vragen. Mensen die dan over professoren hebben nagedacht scoren ze boven gemiddeld, mensen die over 'domme' voetbalvandalen hebben nagedacht presteren slechter."

Dat betekent dat als ik een moeilijk examen heb en denk aan mijn (hoog)leiaai, ik beter piesteei.

redactie; Mark Traa Bijdrage: Koos Neuvel

"Ja." En als ik voor een partijtje schaken aan Jan Timman denk, dan speel ik beter! "Dat is een beetje problematisch. Toen we proefpersonen lieten nadenken over Einstein, kregen we een tegenovergesteld effect. Die gegevens heb ik trouwens pas net een paar dagen binnen. Het is bekend dat als je 'vijandig' activeert bij een proefpersoon, en hem daarna een andere proefpersoon laat zien, hij zich vijandiger dan normaal tegenover die persoon zal opstellen. Maar activeer je bijvoorbeeld 'Hitler', dan krijg je een tegenovergesteld effect. Dan steekt de andere persoon juist goed bij Hitler af. Inmiddels hebben we ontdekt dat mensen slimmer worden als ze aan een professor denken dan wanneer ze aan een fotomodel denken. Maar toen we Einstein en Claudia Schijf er deden, werkte het precies andersom. "Het onderzoek is breder dan die ene Triviant-taak. Ik heb mensen ook weleens laten nadenken over politici. Daarna vroeg ik ze: schrijf maar eens op waarom je die Franse kernproeven slecht

vindt. Dat leverde veel langere stukken op dan gebruikelijk." Hoe lang houdt die gedragsverandering aanl "Dat weten we nog niet precies. We weten vrijwel zeker dat het zeker een kwartier blijft hangen." Hoe reageren coUega-onderzoekeisi "Het is heel leuk om erover te vertellen op congressen: de ene helft vindt het geweldig, de andere helft vindt het maar niks. Er zijn ook mensen weggelopen. Ze vinden het heel bedreigend, dat menselijk gedrag zo beïnvloedbaar is. Het tast hun mensbeeld aan." Gaat u nu veel geld verdienen als studieadviseur! "Dat ben ik niet van plan. Ik ben gewoon geïnteresseerd in de werking van hersenen en menselijk gedrag. Dat dit best belangrijke toepassingen kan hebben zie ik ook wel, maar daar mogen andere mensen iets mee doen." (MTI

Geen ruimte m e e r op de radio Telescoop is een radioprogramma van Teleac/NOT op de donderdagavond, gewijd aan computers, communicatie, nieuwe media en ruimtevaart. Het programma is in feite een voortzetting van het uiterst populaire Hobbyscoop van de NOS. Vanaf eind december verdwijnt een van de pijlers van het programma, de ruimtevaart. Eindredacteur Henk Halfman: "In het verleden hebben we op het gebied van de ruimtevaart een naam opgebouwd met Chriet Titulaer. Nu, na ruim i6o programma's in drie jaar Telescoop, vinden we ruimtevaart steeds meer een Fremdköiper worden in ons programma. Dat hebben we laten onderzoeken, maar het is ook een gevoel dat bij de medewerkers leeft. Op een gegeven moment

wcs

JANUARI/FEBRUARI

1997

hebben we ruimtevaart aan het einde van de uitzending gezet, zodat mensen die het niet interessant vinden kunnen afhaken. Bovendien is ruimtevaart in feite een toepassingsgebied als alle andere. Als zich iets spectaculairs voordoet, laten we het straks overigens niet liggen." Aan de kwaliteit van de ruimtevaartbij dragen ligt het nieti "Nee hoor. Maar we hebben lange tijd verslag gedaan van het leven aan boord van het Russische ruimtestation Mir, en op een gegeven moment is dat gebeurd, en is er niet veel schokkends meer aan toe te voegen." Ruimtevaartmedewerker Chris van den Berg: "Dat is een verkeerde argumentatie. Binnen de ruimtevaart gebeurt nog

meer dan voldoende wat juist voor het medium radio geschikt is. Maar de redactie staat, geloof ik, simpelweg negatief tegenover het onderwerp als zodanig. Er werd in elk geval veel te veel uit mijn bijdragen geknipt." (MT)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen