Het Calvinisme en de Kunst - pagina 60

00

schouwspelen zegt: „Zf zoiulon aan ca and e de stof' in en door zichzelf niet ongeoorloofd zijn, indien de vorm van vcrlooning wierd

zoo daarvan geweerd waren de vermommingen, d. vrouwen onder mannen vermengd, mannen in viouwelijke gestalte, misbruik van Gods naam, schimpdichlen, dwaaslieden en ongeoorloofde kluchten, de danserijen, den ijanschen aanhang

veranderd,

i.

en het werktuig der goochelaars, zotten, en diergelijke. G. Voktius, Disputalio de Gomoediis of Twistreden tegen de S chouwburgen. !2('

druk. verl. van ")

J.

G. Mohr.

Amst. 1772

18, 19.

p.

zich lot enkele opmerkingen in zijn Areopagitica, den proloog van enkele verzen. In Bohn's editie slaat de Deel 11 p. 48 101.

bepaalt

Dit

brieven en pagitica

in

in

in

zijn

Areo-

Hemsterhuis diende genoemd als de eenige Hollander, die vóór Kant opde aesthetiek behandelde. Frans Hemsterhuis (1722—1790) was de zoon van den bekenden Griekschen jihiloloog Tiberius Hemsterhuis, en bekleedde de betrekking van eersten Gommies bij onze Kanselarij. Zijne gezamenlijke werken zagen viermalen, in 1792, 1809, 1825 en 1846, het licht. Zijn bekendste aesthetisch geschrift is Lettre sur la sculpture, La Haye 1769. Hij vertegenwoordigde Herder noemde een beslist rationalistisch standpunt. als Godsdienstwijsgeer hem „den groolslen wijsgeer, die na Plato is opgestaan". Goethe zegt in Walirheit und Dichtung, Werk e Th. 30. S. 239, dat hij Hemsterhuis' ,Ideëngang sich nicht anders zu eigen machen könnte als wenn er sie in seine Sprache übersetze" en verklaart zich met hem homogeen. '-)

zettelijk

'O Antwoord op de Prysvraag: ,.H ebben de Dich kunst e n d e W e sprekendheid verband met de ^V s b e g e e r t e ? En welk nut bi-engt dezelve aan de een e en aan de andere toe? in (oude) Werk. Maatsch. der N e d. Lett. Deel VI. 1783. 4". p. 1—200, met acht l)ijlagen. 1". over het b e a c h k e, 2". over minnedichte n, 3'\ over de Duisterheid e r aangename aandoeningen, 4". Van de v e r-

1-

ij

1 ij

1

tl

h e d e n h e d in het s c h o o n e 5". Van het m e n s c h e 1 k lichaam, Van de schoonheid der Bijzondere lijnen, 7'\ over de gemengde a n d o e n n g e n, en 8". over punten de dichtkunst betreffende. Een opgave

s c

i

i

ij

,

O".

a

i

die loont, dat Bilderdijk recht heeft

Toch

het

is

doende,

om

Bilderdijk

feit,

te

blijft

op een plaats in de Geschiedenis der aesthetiek.

dat dit stuk in 1783 verscheen en in 1782 geschreven was, vol-

doen zien, dat hier aan geen Christelijke aethestiek te denken dan ook geheel in den gedachtenkring der Paganisten.

valt.

Solger, een volgeling van Schelling en vroom theosoof, wierd door Hegel de eerste schryver van een eigenlijke Aesthetiek geëerd. Zijn pantheïsme blijkt genoeg uit deze woorden: ,Von den Besondern und Einseln der blossen Erscliei^*)

als

nmig kanu diese wie es scheint nicht aufsteigen zum Ciütllichen; es muss also wohl die Thii tigkei t sei n, wodurch d ie (! o hei t die Wirkl ichkeit hervorbringt und wirklich wird."Cf Er wi n. Vier Gesprache über das 1 1

Schone.

Berlin,

1815.

I

p. 231.

Gousin

du beau

et

du bien. ,So

God

eerde

drie graden van schoonheid, die h\\ in het fraaie, Paris, Didier 18.57 p.

als het beginsel

ware en goede

170.

zag.

Ook Carrière

Du

van de vrai.

zegt bijna in

uns das Scluine, Gute. Walne, diese Drei und ein Güttliches in Ilinen." Cakiuèrk, Aeslhetik. Leipzig. 1859. I. p. 228. Het naast aan de Christelijke levensbeschouwing staat Du. L. Eckaudt, Die theistischen Begelijken zin:

bleilien

gründung der Aesthetik Jena

1857,

die

hij

in

Gegensatze zu

aan Carrière opdroeg en waarhi

der hij

Pantheistischen.

voornamelijk Vischer be-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen