Locus de Consummatione Saeculi - pagina 462

130 College-dictaat van een der studenten (Dogmatiek).

Waarom hangt

alle

recht aan het begrip

van schuld?

Omdat, waar geen schuld of verantwoordelijkheid aanwezig is, maar al wat geschiedt resultaat is van saamwerkende factoren, men als Overheid nieniand den eisch kan stellen, dat hij anders doen zal, dan hij doet. Wanneer iemand niet anders doen kan, dan de optelsom geven van de factoren, die op hem inwerken, dan kan niemand ten slotte meer zeggen: gij moet het anders doen, want dan zegt men, ik kan het niet anders; dan wordt vanzelf hetgeen men doet het eenig goede. Dit is de fatale consequentie van het Pantheïstisch j^roces. Wat is, is goed, is recht. Dan bestaat er geen recht meer, waarnaar het bestaande geschikt en gebogen moet, maar wordt uit datgene wat bestaat het rechtsbegrip afgeleid, is recht geen recht meer, maar de photographie van wat aanwezig is. Voeg daarbij, dat alle recht den eisch met zich meebrengt, dat er eene macht zij om het te handhaven, om rechtsschending te wreken door straf en met dwang op te treden tegen den overtreder van het recht en hóe het onmogelijk is buiten Gods Woord om te weten te komen, aan wie de macht en bevoegdheid geschonken is om dat recht met dwang te handhaven, dan zijn gemakkelijk de twee consequenties te begrijpen. Bij alle gezag toch, dat gehandhaafd zal ivorden is er of brute geweld, zooals in de dierenwereld, waar de sterkere eenvoudig den zwakke vermoordt, Ie droit du plus fort, of, wanneer er rechtsdwang zal zijn, dan onderstelt dit in dengene, tegen wien die rechtsdwang geoefend wordt een bewuste of onbeivuste erkenning van het recht om te divingen. Het verschil tusschen gezag en geweld is dit, dat geweld niet rekent met wat de persoon, tegen wien het geoefend wordt, beseft of denkt; bij recJit daarentegen moet de persoon dat recht erkennen; zoo eerst krijgt het gezag zijn zedelijken grond en een basis in de consciëntie en overtuiging der menschen. Als er gezag geoefend wordt, staat dit te hooger, naarmate het minder geweld behoeft aan te wenden. Wanneer de overheid van Amsterdam 40U.000 menschen met geweld tot plicht moest brengen, dan was er geen gezag te mainteneeren, want dan zou zij er 400.000 man tegenover moeten stellen, terwijl het dan nog maar man tegen man stond, wat betreft den dwang om te doen, wat opgelegd is. De majesteit van het gezag bestaat en komt hierin uit, dat de overgroote meerderheid der bevolking vanzelf zich naar het gezag schikt en het erkent en dat men alle verzet den kop indrukt. Daarom gaat alle gezag uit van 't begrip, dat 't erkend is. Hoe zal men nu de erkenning van het gezag in de consciëntie handhaven, als men zich baseert op de rede of natuur? Dan toch komt men tot utiliteit of opportunisme, factoren die elk oogenblik verschoven worden on die met

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen