Locus de Consummatione Saeculi - pagina 419

87 College-dictaat van een der studenten (Dogmatiek).

met elkander eens waren. Er kwam een gevoel van organiscli verband tusschen de eene en andere worsteling en dat de stroom zich vormde niet om een geïsoleerd object, maar om eene reeks van objecten, die in verband bezien werden een gevoel, dat men zoo sterker stond en niet later afbrak, wat men eerst had opgebouwd. Wat is de philosophie anders dan de poging om het ;

der

geheel

zoo

verschyjnselen

men, hoe

vanzelf en

geboren,

in organisch verband te bezien. Eerst het breede veld van kennis, uit worsteling en strijd natuurlijk leidde tot een zekeren kring van studiën

menschelijke

gevoelt

oefening van kennis, die de logica, rhetorica en dialectiek; linguïstiek en letterkunde; historie en philosophie omvatte, en hoe de philosophische facul-

en

teit

metterdaad niet een toevallig product is, maar juist een product van de van het menschelijk leven ten opzichte van zijn denken-

natuurlijke operatie

den geest. II.

o r d

Na de logische faculteit komt (We gaan

e.

maar gaan

hier

d e j u r i d s c h e aan de nog niet in op den inhoud der verschillende vakken, i

alleen de wortelvezelen dier faculteit na.)

werpt zich dan de vraag op, of de mensch niet eerst tegen de moeten vechten en daarna tegen de menschen. Dit is wel mogelijk; doch, als het zoo is, neemt dit niet weg, dat bij het strijden tegen de dieren niet zoo dadelijk de operatie van zijn denken noodzakelijk werd. Maar wat betreft zijn verhouding tot zijn medemenschen, moet om dezelfde reden, als bij het logische veld, onmiddellijk zijn denken geprikkeld worden. Eaakt de mensch in onmin, dan wordt daardoor niet alleen de noodzakelijkAllereerst

dieren heeft

heid geboren

om met

elkaar te redetwisten,

maar ookom tegenover een

onein-

wanorde een zekere regelmaat te verkrijgen, waarnaar men zich over en weer gedragen zal. Overal, waar nu een zekere openbare orde in 't leven dige

ingesteld om de regelmaat in stand te houden, was dit daarvan, dat er een mensch tot macht gekomen was. Het mag ontkend, dat dit door geweld en den sterken arm kan gebeurd zijn,

was geroepen en gezag een gevolg niet

maar

als door de daad van geweld dit samenleven een verloop zal moeten er bejyalingen gemaakt en moet er voor gezorgd, dat de onderworpenen zich aan die ordeningen houden. (De koningen uit het boek Richteren en die, waarmede Abraham te strijden had, zouden we zoo kunnen vergelijken met onze plattelandsburgemeesters. Het waren koningen van één stad, die heerschappij voerden over een aantal menschen, door eenzelfden wal ingesloten). Een noodzakelijk gevolg van de Statenstichting is dus de behoefte om zich te sterken, tegenover de behoefte der onderworpenen om te revolteeren; de behoefte om na te denken, hoe de regels te stellen. Daarvoor is juridisch

zoodi-a

hebben,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen