Ad Valvas 2006-2007 - pagina 497

AP VALVAS 3 1 MEI 2007

W E T E N S C H A P / P E B A T

PAGINA 1 1

Pers ontmoet wetenschap

Betonnen pap eten Van slapen met koude voeten tot verstandelijk gehandicapte muizen en van taalverwerving tot wiskunde. Van alles komt voorbij op het jaarlijkse Bessensap. TEKST: RIANNE LINDHOUT FOTO: ARIE WAPENAAR

"Mag ik u uitnodigen in de Filmzaal?" herhaalt Hein Meijers steeds vriendelijk doch dringend terwijl hij langsloopt bij alle groepjes in het Amsterdamse wetenschapscentrum Nemo. Het communicatiehoofd van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) weet dat hij de journalisten en voorlichters, die elkaar vaak voor het eerst sinds lang weer zien, wat moet aansporen om te voorkomen dat het programma al meteen uitloopt. Een enkele onderzoeker loopt er ook rond, naast wat studenten, 'belangstellenden' en de sprekers. De badges van elke categorie hebben een eigen kleur; handig op een netwerkdag als deze om meteen te weten wie je voor je hebt. NWO organiseert Bessensap voor de zevende keer; sinds een paar jaar samen met de Vereniging van Wetenschapsjournalisten. Wetenschappers moeten al maanden van tevoren ideeën inleveren om kans te maken een korte, prikkelende presentatie te mogen houden. Daarmee kunnen ze de pers op hun werk attenderen. De vreemde naam 'bessensap' komt uit een gedicht van Daan Zonderland, over een wetenschapper die betonnen pap at voor de wetenschap. Dat gedicht, waarin zijn echtgenote bij elke hap radeloos uitroept dat haar man toch ten minste een beetje bessensap moet eten, wordt zoals elk jaar voorgedragen bij de opening.

Idols-achtig Na de openingslezing van een wetenschapper over een actueel onderwerp, dit jaar een pleidooi voor embryonaal stamcelonderzoek, volgen vele parallelsessies. Helemaal volgens de tijdgeest zijn er ook 7<io-achtige settings waarin drie wetenschappers vijf minuten krijgen om voor een strenge jury van wetenschapsjournalisten hun werk uit te leggen. Zo ook Frank den Hartog van het VUmc, die er totaal relaxed bij staat. Helder vertelt hij hoe zijn onderzoek in verschillende Amsterdamse woonwijken uitwijst dat mensen voor hun boodschappen vaker de auto gebruiken naarmate hun woonomgeving mmder stedelijk is. "Hoe groener de buurt, hoe ongezonder de bewoners", is zijn slotconclusie. De jury heeft bewondering voor zijn ontspannen houding, "Maar haal alsjeblieft je handen uit je zakken", zegt radiomaker Dik Binnendijk. Ook blijkt dat Den Hartog na wat kritische vragen van de jury zijn prikkelende conclusie, waarmee hij trouwens had moeten beginnen om de aandacht te trekken, bijna helemaal moet intrekken. Den Hartog mag niet door naar de finale: hij wordt ingemaakt door Marianne Starren van de Radboud Universeit Nijmegen. Het en-

De jury bewondert Den Hartogs relaxte houding, maar: 'Haal alsjeblieft je handen uit je zakken!' thousiasme waarmee zij, met vrolijk Limburgs accent, laat zien dat haar eye-track onderzoek uitwijst dat Engels- en Duitstaligen verschillend naar een rijdende trein kijken en dus in feite verschillend denken, vergoedt volgens de jury de lichte onsamenhangendheid van haar verhaal.

Singles naar de stad Freelance journalisten zien op Bessensap hun collega's en opdrachtgevers weer eens, voorlichters ontmoeten journalisten die ze alleen van de telefoon kennen en redacteuren zien oud-stagiair(e)s terug. "De broodjes zijn goed dit jaar", merkt redacteur Eric Vermeulen van het tijdschrift Natuurwetenschap en Techniek op. Inderdaad: hij is er elke keer bij. "Tja, als David me uitnodigt, kan ik niet weigeren." David Redeker is een van zijn oud-stagiairs en bij NWO organisator van dit evenement. Je spreekt gemakkelijk nieuwe mensen aan, en dat levert soms aardige dingen op. Zo kom ik toevallig naast een redactrice van City Journal te zitten. Nooit van gehoord, maar dat blad blijkt onderzoek over steden onder de aandacht van beleidsmakers te brengen. Weet zij dat we op de VU een econoom hebben die vond dat singles naar de stad trekken, daar een partner vinden en dan weer weggaan? Zo niet, dan lopen ze risico: in de stad is de kans op echtscheiding groter. Visitekaartjes gaan

Ovei^ewicht in suburbs Mensen in een klassieke stadswijk blijken in hun dagelijks leven meer te lopen en te fietsen dan bewoners van ruimer opgezette buurten. In de mate van overgewicht zie je dat verschil terug. Voor het eerst is onderzocht hoe de opbouw van een woonwijk samenhangt met het beweeggedrag van de bewoners. Frank den Hartog van het EMGO Instituut koos samen met architecten en economen vier buurten in Amsterdam met velgelijkbare bevolkingssamenstelling, maar verschillend in bijvoorbeeld dichtheid van de bebouwing, de aanwezigheid en ligging van voorzieningen, parkeergelegenheid en openbaar vervoer. Hij vergeleek het beweeggedrag in deze wijken; de resultaten bieden perspectief voor vervolgonderzoek.

over en weer. Bezoekers gaan uiteraard ook naar presentaties die voor hen persoonlijk interessant zijn. Die van thermoiysioloog Roy Raymann van T N O bijvoorbeeld: hij vertelt dat eindelijk met onderzoek is aangetoond waarom grootmoeder gelijk had toen ze zei dat je met koude voeten niet kunt slapen. Een docent wetenschaps- en techniekcommunicatie uit Utrecht vraagt Raymann of hij voor zijn vader, die slecht slaapt, de elektrische deken kan aanbevelen. Ook een student steekt zijn hand op: "Ik slaap slecht, maar volgens

mijn vriendin ben ik wel heel warm in bed". De thermofysioloog benadrukt dat hij geen clinicus is, maar geeft toch het advies handen en voeten dan maar juist bloot te houden, zodat overtollige warmte weg kan. "En ik mag het niet propageren, maar een glaasje alcohol helpt ook." Er is zo veel te doen, dat het soms moeilijk is om te kiezen uit presentaties over blaasontsteking die mogelijk met cranberry's te genezen is, over zelfmoord in gezinsverband, de onschuld van Lucia de B., windenergie, speeddatmg enzovoort. Alleen tijdens de finale van de masterclasses kunnen de vierhonderd bezoekers niet kiezen voor een alternatief, maar wie wil dat ook? Taalonderzoeker Starren wint ook de finale, ondanks dat de apparatuur niet wil meewerken en ze haar essentiële filmpjes niet kan laten zien. Of wint ze juist daardoor? In elk geval krijgt ze naast een bord beton met bessensap ook een optreden m het Teleac-radioprogramma HoePZo! Naast al het sprankelende op zo'n dag is het laatste onderdeel wat saai: de uitreiking van de Eurekaprijzen. De jury wil iets te veel vertellen over alle genomineerden. Maar het hoort erbij; de gezellige borrel maakt het weer helemaal goed. Tot volgend jaar! Reageren? Mail naar: redactie@advalvas.vu nl.

Druk bezocht islamdebat

'Niemand is 24 uur per dag moslim' Over de vraag of islam en democratie wel samengaan, is al heel veel gezegd. Maar islamitische intellectuelen kwamen daarbij nauwelijks aan het woord. Zij heten wél van zich horen op dit debat van het VU-podium en het Blaise Pascal Instituut. WELMOED VISSER

Op de stoep staat een kluit mensen zonder kaartjes. Het debat is volledig uitverkocht. Maar misschien komen er mensen niet opdagen. Felix Meritis zit vol met een zeer gemengd publiek, zowel in leeftijd als in

etnische achtergrond en religie. Dit is geen bijeenkomst waar witte middelbare mannen eensgezind jammeren over de ondergang van ons cultuurgoed. De panelleden, drie islamfilosofen, zijn (helaas) ook alledrie man en niet jong, maar hun standpunten verschillen als dag en nacht. De Syrische filosoof Sadik al-Azm, gasthoogleraar aan de VU, is atheist, terwijl de van oorsprong Egyptische Tariq Ramadan geen visum kreeg voor de Verenigde Staten omdat hij radicaal islamitische ideeën zou hebben. De Iraanse filosoof Abdolkarim Soroush zit tussen de andere twee in. Al Azm ergert zich aan het beeld dat religieuze leiders in het Midden-Oosten propageren en dat door westerse media te gemakkelijk wordt opgepikt: het beeld van vrome islamieten die de hele dag met hun geloof bezig zijn.

"Niemand is 24 uur per dag moslim, dat zouden die moUah's wel willen." Ramadan is het met hem oneens: "Moslim ben je de hele dag, het is iets anders dan een perfect mens zijn", aldus Ramadan.

O m s t r e d e n reputatie Soroush betoogt uitvoerig dat er in de islam geen principes tegen de democratie zijn. Al Azm is het daar niet mee eens. In een democratie is iedereen voor de wet gelijk en binnen de islam heb je de fundamentele rechtsongelijkheid tussen religieuze minderheden en moslims. Wat Ramadan vindt, wordt niet goed duidelijk. "Ook tussen democratieën zijn er grote verschillen", stelt hij. Maar hij wordt boos als Al Azm hem aanvalt door te zeggen dat hij hetzelfde redeneert als president Mu-

barak die zo altijd verdedigt dat Egypte op zijn eigen manier een democratie is. "Je plaatst mij nu op één lijn met dictatoren. Ik heb hen altijd bekritiseerd." Toch vindt Ramadan dat naast democrausche vrijheden islamitische waarden belangrijk zijn. "Met elke vrijheid krijg je een verantwoordelijkheid erbij." Hoe Ramadan dat voor zich ziet als vrijheden botsen, blijft onduidelijk en dat is jammer omdat hij op dit vlak een omstreden reputatie heeft. Goed doorvragen had wellicht meer duidelijkheid kunnen brengen in wat hij echt vindt. Maar dat doen debatleiders Markha Valenta en Asef Bayat niet. Daardoor lijdt het debat aan het gebruikelijke probleem van forumdiscussies: er wordt veel interessants gezegd, maar niets wordt uitgediscussieerd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen