GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Uit de Pers.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Uit de Pers.

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Van lieverlee breekt het licht door de wolken ook bij de mannen, die onze felste en meest principieele tegenstanders zijn.

Zoo oefent thans weer in de Hervorming de heer B. Haga van Witmarsum een treffend juiste critiek op de immoreele strekking van het eenheidsgeroep onder de vogelen van diverse pluimage, die thans in het Ned. Hervormd Genootschap de pracht van de gemeenschap-! pelijke volière bezingen.

Twee argumenten stelt hij ditmaal op de kaak.

Vooreerst het eenheidsaxgxirsxtrit van den heer X, , en toont aan hoe dit puur Roomsch-clericaal is:

Hoe ver X. dat Protestamsche beginsel, dat een ; beroep doe» op hét individueele geweten uit het Oog

verliest, blijkt^ ten duidelijkste. Met de woorden en argumenten van X. zou een Roomsch priesler zijn kerk aldus kunnen aanbevelen: «verre boven de geschillen, die Dominicanen, Franciscanen en Jesuieten verdeelen, staat hèt beginsel van gehoorzaamheid aan den paus, 't welk allen bijeen moet houden, om krachtig te kunnen optreden ter verdediging van groote, kerkelijke en maatschappelijke belangen, die bij versnippering van krachten met ondergang bedreigd worden. Met het oog hierop moet iedere afscheiding van de Romsche Kerk onvoorwaardelijk afgekeurd worden. »Wie de R. kerk verlaat, verzwakt zijn moeder en doemt zichzelf tot onmacht in dagen van strijd, die komen kunnen. Hij vergeet, door dat de Roomsche kerk overal en ten allen tijd op den gang van zaken in den Staat den meest beslisten invloed heeft uitgeoefend en zal blijven uitoefenen, dat zij trotsche vorsten voor zich heeft doen buigen, en zelfs een kettersche maatschappij eenmaal weder in de macht moet komen van die kerk, die naar eenheid en grootheid strevende, oppermachtig is tegenover de verschillende onsamenhangende groepen, die haar verdeeld houden.

Gij, geloovige, leer uwe voorrechten als behöorende tot de groote R. Kathol. kerk waardeeren; doe daarvan tot geen prijs afstand. Houdt men het beginsel: »Roma locuta est" vast, dan vervalt het onzinnig gekibbel over de vraag, wie de baas zal zijn”

Leggen wij deze redenatie van den Roomschen priester naast die van X., dan kan ik geen wezenlijk verschil opmerken; beiden zijn van top tot teen dericaal; in het oog van beiden is het individu buiten de kerk onmachtig in den strijd onzer dagen; beidenverwachten van een uiterlijke eenheid, die geen eendracht verdient te heeten, alle heil; beiden beschouwen hun Kerk als de eenige en noodzakelijke kweekplaats van Christelijke deugden.

En voorts het potsierlijk argument dat alle Irenischen aan den Staat ontleenen, alsof er een soort Staat in den Staat kon ontstaan.

De vergelijking door X., tusschen de Ned. Herv. kerk en den Ned. Staat gemaakt, is wel handig, maar minder juist.

Burgers kunnen gemoedelijk onder de bestaande wetten samenleven, omdat de wetten van den Staat voor een groot deel liggen buiten de sfeer van het eigenlijke geweten, terwijl iedere godsdienstige vereeniging hare werkzaamheid in hoofdzaak tot die sfeer zal bepalen.

En is het bovendien niet meermalen gebeurd — wat X. over het hoofd schijnt te zien — dat velen wel degelijk hunne rechten als Staatsburgers prijs gegeven en hun vaderland verlaten hebben, als door de staatsmacht hun geweten werd verkracht?

X. heeft voorbijgezien, dat de eendracht van redelijke en zedelijke wezens slechts op een overeenstemming in geestesrichting, in beginselen rusten kan. Door die overeenstemming, op godsdienstig gebied, ontstaat o. a. de Christelijke gemeente, en waar gemeenten zich bij elkander aansluiten, kan men spreken van een Kerk. Maar die Kerk vergete niet, dat zij slechts bestaat ter wille van de gemeenten. Zulks schijnt evenwel iedere kerk vroeg of laat te vergeten en de gemeenieh en hare leden aan haar ideaal van eenheid te moeten opofferen.

Derhalve schijnt mij deze conclusie ook door het schrijven van X. gewettigd: laat ons — bij alle waardeering van hetgeen iedere Kerk ondanks haar beginsel voor groots en goeds tot stand heeft gebracht — principieel met ieder kerkbegrip breken. Dat de modernen toch geen hiërarchie steunen, die zegt een levende eendracht te bedoelen, maar niets dan een doodelijke en doodende eenheid kweekt.

Toch doet het onder dit alles goed aan, dat er eindelijk breking in de zwoele atmosfeer is gekomen.

Men ziet nu TV aar de zwakke geesten huizen, die niet uit durven gaan of ze moeten strompelen kunnen op gouvernementskrukken.

En aan de wezenlijke mannen van beginsel is thans de gelegenheid geboden, om te toonen, wat de kraeht van hun beginsel vermag.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 30 januari 1887

De Heraut | 4 Pagina's

Uit de Pers.

Bekijk de hele uitgave van zondag 30 januari 1887

De Heraut | 4 Pagina's