Van den heer Ds. Nierstrasz afscheid

Van den heer Ds. Nierstrasz afscheid nemende, komen we thans van zijn particulier geval tot de algemeene stelling, dat de verbreking van de saamwerking tusschen de geloovige Protestanten op staatkundig en maatschappelijk gebied metterdaad haar dieper oorzaak vindt in de afwijking van de leer en van de belijdenis onzer vaderen bij meer dan één van onze dusgenaamd geloovige predikanten.

Hiermee bedoelen we niet, dat bijna elk predikant op een of ander punt zich wel eens vergist of een valsche conclusie trekt. Dit toch overkwam ook wel aan onze vaderen, en is uitsluitend het gevolg van veler gebrekkige opleiding.

Bijna alle Gereformeerde predikanten, die hun opleiding te Utrecht of te Leiden ontvingen, hebben aan de daar bestaande hoogescholen allerlei historische en critische geleerdheid opgedaan, die hun letterlijk niets geeft voor hun ambtelijk werk, en zijn voor dat ambtelijk werk geheel in het duister gelaten.

Prijs en lof verdienen daarom deze mannen, dat ze, na volbrachte studie, nog eens zijn gaan studeeren, en zich zoo goed zoo kwaad het ging, in de leer en de belijdenis onzer vaderen hebben ingezet.

Doch natuurlijk, dat bleef altoos gebrekkig en was niet op de wetenschappelijke hoogte.

Vandaar veel spraakverwarring; vaak vergissing; soms grappig mistasten. Neen, het verscliil, de afwijking, de oppositie die we thans op het oog hebben, raakt den wortel der zaak.

In de dagen onzer vaderen is hier strijd gevoerd, eerst met Rome; maar, toen die strijd uitgestreden was, ook met de Socinianen en Arminianen, om tegenover deze beiden de waarheid der Gereformeerde belijdenis te maintineeren. En hoe verouderd nu ook die beide namen schijnen, toch is metterdaad ook nu nog de strijd der Gereformeerden, in het wezen der zaak geen andere, dan dien onze vaderen met Socinianen en Arminianen gestreden hebben.

Sociniaan heette toen de man, die in hoofdzaak onjuiste denkbeelden koesterde en verbreidde over het vermogen der menschelijke rede; en Arminiaan was de theoloog, die in hoofdzaak onjuiste denkbeelden koesterde en verbreidde over het vermogen van den menschelijken wil.

De strijd liep alzoo over de beide principieele levensuitingen van de menschelijke persoonlijkheid in zijn rede en in zijn wil; en feitelijk loopt de strijd daarover ook thans nog.

Onder de Socinianen en Arminianen had men zeer vrome, vroede, kundige en eerlijke mannen, maar ze leerden valsch. En deswege hebben onze vaderen hen zonder sparen, onverbloemd en rusteloos bestreden, teneinde tegenover hun valsche leer de leer der waarheid te bevestigen.

Gereformeerd was het om over de rede en den wH zóó te leeren, als Gods Woord dit eischte; en wie daarvan afweek, hetzij in zake de menschelijke rede, hetzij in zake den menschelijken wil, of ook van beide, die werd door hen als Sociniaan of Arminiaan weerstaan en gebrandmerkt.

Beiden deden aan de eere van God en van zijn Woord te kort, en daarom moest wie God naar zijn Woord vreesde en dienen wilde, hen tegenstaan en bestrijden.

En zoo is het ook thans weer.

Immers het feit kan niet geloochend, dat juist op deze beide punten ook de geloovige, niet-Calvinistische, leeraars van thans, weer evenals hun geestelijke voorvaderen, in strijd met de waarheid leeraren.

Onwaarheid omtrent de menschelijke rede.

Onwaarheid omtrent den menschelijken wil.

Ons gewone volk drukt het dus nog niet zoo onjuist uit, als het rondweg verklaart, dat de Socinianen en Arminianen weer op den kansel staan.

Uitdrukkingen die volstrektJiiet gebezigd worden als scheld-of schimpnamen, want, de Sociniaan Vorstius was een algemeen gegevierd man, en Episcopius was een niet minder gevierd Arminiaan.

Slechts wordt hierdoor uitgedrukt, dat er niets nieuws onder de zon is. Engelijk het weinig moeite kost aan te toonen, dat Origenes nog in onze straten omwandelt en de Gnostieken nog het woord onder de levenden voeren; evenzoo is het goed, duidelijk te doen uitkomen, dat dezelfde dolingen van het menschelijk hart, die in de dagen onzer vaderen tot Socianerij en Arminianerij voerden, ook nu weer onder ons werken, en dat bij anders soms zeer vrome n vroede mannen.

Zoo voelt men da historische eenheid. enheid van waarheid en eenheid van dwaing, en daardoor eenheid van strijd.

En zoo is het dan ook volkomen natuufr ijk, dat alle Sociniaansche en Arminiaanche predikanten in onze dagen, weer even

als de Socinianen en Arminianen uit de 17de eeuw met de Liberalen op een hoop gaan staan, om de Calvinisten te bestrijden.

We aanvaarden dien strijd, en zullen er onze tegenstanders niet om minachten. Alleen hoade men op het volk te misleiden.

Wie Sociniaan en Arminiaan in zijn hart is, neme het masker van zijn aangezicht, en doe zich niet langer als een Calvinist aan het volk voor.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen