Be Vrije Universiteit en de Her vormde Kerk.

II.

De bewering van de Waarheidsvrtend, dat de Vrije Universiteit haar beteekenis voor ons Christenvolk in 'zijn geheel verloren had, omdat zij kerkelijk-Gèreformeerd was geworden, of, gelijk zij het uitdrukt, op het terrein der gescheidene Kerken was overgegaan, bleek dus niet juist te zijn. De-eenige grond, dien ze voor deze bewering aanvoerde, n.l. dat alle professoren der Vrije Uniyersiteit lid der Gereforrrieerde Kerken moeten wezen, berustte op een misverstand. Bedoelde bepaling geldt alleen voor de Professoren in de Theologie, maar niet voor die in de andere Faculteiten. De Vrije Universiteit is volkomen vrij om voor deze Faculteiten een Gereformeerde uit de Hervormde Kerk tot hoogleeraar te benoemen.

Intusschen begrijpen we zeer goed, dat het voor de Gereformeerden in de Hervormde Kerk toch een struikelblok is, dat de Vrije Universiteit met de Gereformeerde Kerken in nader verband is getreden, waardoor aan deze Kerken zooveel invloed op de, Theologische faculteit is gegund. Of het aantal studenten, dat uit de Hervormde aan de Vrije Universiteit studeert, zoovee grooter zou geweest zijn, wanneer dit ver-1 band van de Theologische faculteit niet gelegd was, wagen we te betwijfelen. Maar wel is het waar, dat de sympathie van de Gereformeerden in de Hervormde Kerk voor de Vrije Universiteit niet vermeerderd is, doordat de Vrije Universiteit dit contractueel verband voor haar Theologische faculteit met de Gereformeerde Kerken aanging-En waar de Vrije Universiteit is opgericht met het doel om voor alle Gereformeerden in den lande een zegen te zijn, en ze prijs stelt op de liefde en sympathie van. alle Gereformeerden, dient daarom de vraag wel onder de oogen te worden gezien, df de klacht van de Waar.heidsvriend toch niet voor een deel waarheid bevat.

Nu zal de Waarheidsvriend, — want ook zij strijdt voor de Gereformeerde beginselen — ons toestemmen, dat het een eisch is van deze Gereformeerde beginselen, dat een Universiteit, die een Gereforrneerd karakter draagt, zich, - wat haar Theologische faculteit betreft, in nader contact met de Geref»rmeerde Kerken stelt. Hoe sterk ook door den stichter der Vrije Universiteit bij haar oprichting het beginsel van souvereiniteit in eigen kring is uitgesproken en haar z-elfstandigheid tegenover. Staat en Kerk werd gehandhaafd, toch heeft hij tegelijk verklaard, dat voor de Theologische faculteit een contractueel verband met de Gereformeerde Kerken noodig was. Niet eerst nadat de Doleantie was gekomen, maar reeds toen, bij de stichting onzer Hoogeschool, v is dit als eisch van het Gereformeerde beginsel uitgesproken. En volkomen terecht. Want van meet af hebben onze Gereformeerde vaderen, op het voetspoor van Calvijn, op zulk een nader verband tusschen de Gereformeerde Kerken en de Theologische-faculteit aangedrongen. De Synode-van Dordt in 1618/19 heeft voor dit nader verband zelfs een geheele regeling ontworpen, waarbij als eisch gesteld werd, niet alleen dat de professoren in de Theologie lid der Gereformeerde Kerk moesten wezen, maar ook. dat de-Kerken bij hunne benoeming gekend moest worden en de professoren aan de Kerkelijke censuur onderworpen zouden zijn. Een. Universiteit, die, wat haar Theologische faculteit betreft, geheel los van de Gereformeerde Kerken zou staan, zou dan ook kwalijk gezegd kunnen worden aan den eisch van het Gereformeerde beginsel te voldoeH.

Stemt ook de Waarheidsvriend dit toe, wat we niet anders verwachten, dan zal ze tevens erkennen, voor welk moeilijk vraagstuk de Vrije Universiteit te staan kwam, toen ook zij, naar den eisch van • dit Gereformeerde beginsel, nader contact met een Gereformeerde Kerk voor het toezicht op haar Theologische faculteit zocht. Ze kon daartoe geen verband zoeken met de Synode der Hervormde Kerk, omdat van^deze Synode allerminst te verwachten was, dat zij de Gereformeerde belijdenis zou handhaven. Alleen de Gereformeerde Kerken, die weer ernst maakten met de handhaving der belijdenis, boden waarborg voor de zuiverheid van het Gereformeerde beginsel. Vandaar , dat de Vrije Universiteit onder de gegeven omstandigheden niet anders doen ktjn, dan een nader verband met de Synode dezer Kerken te zoeken.

' Over het kerkrechtelijk geding, of de weg, eerst door de Separatie en daarna de Doleantie gevolgd, om de Kerk naar de eischen der Gereformeerde beginselen te hervormen, de meest juiste en meest gewettigde was, heeft de Vrije Universiteit als zoodanig nooit uitspraak gedaan, en ze kan dit ook niet doen. Ze had alleen te vragen, in welke Kerk de Gereformeerde belijdenis werd gehandhaafd. En de Waarheidsvriend zelf zal erkennen, dat hiervan geen sprake is in de Hervormde Kerk, zooals ze thans bestaat, maar dat dit wel geschiedt in de Gereformeerde Kerken, hoeveel bezwaren ze ook tegen den oorsprong dezer Kerken hebben moge.

Maar al kon de Vrije Universiteit onder de gegeven omstandigheden niet anders handelen, dan voor haar Theologische faculteit bij deze Gereformeerde Kerken nadere aansluiting te zoeken, toch stemmen we toe, dat deze. oplossing niet de meest ideale is en dat daardoor het doel, waartoe de Vrije Universiteit is opgericht, , öiet is verwezenlijkt.

Dat doel toch was, dat de Vrije Universiteit niet voor een deel, maar vóór heel ons Gereformeerde volk ten zegen 'zou wezen. Nu overdrijft de Waarheidsvriend, wanneer ze beweert, dat de Vrije Universiteit, door dit verband met de Gereformeerde Kerken aan te gaan, aan deze roeping ontrouw is geworden en haar beteekenis voor ons-Christenvolk verloren heeft. Zelfs van haar Theologische faculteit is dat niet waar. Want de beteekenis van zuik een Faculteit schuilt toch niet alleen in de studenten die ze opleidt, maar evenzeer in den invloed, dien ze door • de wetenschappelijke werken van hare hoogleeraten uitoefent. En dat die invloed zich uitstrekt ook tot de Gereformeerden in de Hervormde Kerk, zal de Waarheidsvriend zeker niet ontkennen.

Maar hoeveel overdrijving ook in die klacht van de Waarheidsvrie7id moge schuilen, er zit een element van waarheid in. Door het verband, waarin de Vrije Universiteit met de Gereformeerde Kerken is getreden, is er een scheidsmuur.opgetrokken tusschen haar en de Gereformeerden in de Hervormde Kerk, waardoor ze veel sympathie verloren en veel van haar invloed in deze kringen heeft ingeboet.

Niets zou ons, dan ook liever wezen, dan wanneer deze scheidsmuur kon wegvallen en de Vrije Universiteit weer voor alle Gereformeerden in ons land een vereenigingspunt zod kunnen worden. De schuld, dat dit thans niet-zoo is, ligt echter niet bij de Vrije Universiteit, maar bij de kerkelijke gedeeldheid der Gereformeerden. Indien

heel de Gereformeerde gezindheid in ons vaderland' in één Gsreformeerde Kerk zich openbaardej zou het probleem daarmede van zelf opgelost wezen. En deze oplossing zou de meest ideale wezen. Want met de Synode van zulk een Gereformeerde Kerk zou de Vrije Universiteit een verband kunnen sluiten dat wel den meesten waarborg voor de zuiverheid van haar Theologische fuculteit haar bood.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen