De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 134

A P A R T H EI D

Een paar scholen zetten h u n zelfstandigheid aanvankelijk voort en NZAV

en

CNBC

hebben tot in 1910 enkele C N O - s c h o l e n gesteund. 4 8

Een heel enkel geval, zoals bijvoorbeeld de Oosteind-school te Pretoria, bleef ook nadien voor haar Hollandstalige middelbare klassen zelfstandig. 4 9 De c No-gedachte werd echter niet vergeten. Het ideaal van vrij christelijk onderwijs bleef, met name onder de gereformeerden, met h u n afgescheiden traditie en opvattingen over een nauwe band tussen kerk, gezin en opvoeding. Herhaaldelijk kreeg het ideaal weer extra aandacht, in 1917 en in de jaren '30 bijvoorbeeld, en ook na 1948 en na 1994. 5 0 De PU K vir c H o kende sinds 1920 een afdeling opvoedkunde, en de opbouw van een christelijke pedagogiek kreeg er veel aandacht. 'Ons sou graag uit Holland 'n artikel wil hê oor die stryd vir

C.N.O.,

nie soseer (alhoewel ook) vanuit staatkundig-histories gesigspunt, as vanuit die gesigspunt van die rol wat die ouer, die onderwyser, die kind daarin gespeel het', schreef H . G . Stoker aan F.W. Grosheide, 51 toen hij bezig was met de opzet van een 'versamelwerk [dat in 1935 verscheen als Koers in die krisis] wat wil help o m 'n wal op te werp teen die volksvreemde strome, wat ons saamsleur, deur te wys op die koers wat God Woord ons openbaar'. 52 Gereformeerd Nederland had in die tijd alle begrip voor de Dopper-kritiek op de Zuid-Afrikaanse schoolwetgeving en steunde het cNo-streven. De wettelijke eis dat het onderwijs geen confessioneel bepaald karakter mocht hebben, was hoe bezien dan ook een gevaar voor 'het zelfstandig Christelijk onderwijs in positieven zin', schreef H . H . Kuyper al in 1925 in zijn Reisindrukken.53 Kuyper was bepaald niet de eerste die gereformeerd Nederland, en dus ook de v u , attendeerde op de voortgaande schoolkwestie in Zuid-Afrika. Zich radicaal opstellen tegen het stelsel van onderwijs in Zuid-Afrika deed hij zich overigens niet; hij beperkte zich tot het aanwijzen van de zwakheden en gevaren ervan. Veel duidelijker uitte Kuyper zich tegen de gewetensclausule in de Hoger Onderwijswet, die bepaalde dat bij de aanstelling van universitaire docenten niet gevraagd mocht worden naar hun geloofsbelijdenis - wat christelijke instellingen een confessionele toets bij het personeelsbeleid onmogelijk maakte. 54 Die bepaling was overigens niet nieuw. 55 Maar juist in de tijd dat Kuyper in Zuid-Afrika verbleef was die gewetensclausule onderwerp van concrete actie, ondernomen vanuit het Potchefstroomse Universiteitskollege. In het

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen