De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 313

S T R Y D OM

DIE

ORDES

der Merwe en de Calvinistenbond - juist als een uitnodiging tot eensgezindheid. 'Calvinisme' werd de term op grond waarvan de gehele 'christelijk-nationale beweging' verenigd moest worden. Een goed klinkende identiteitsleus, waaromheen Du Plessis de mobilisatie van de volkseenheid wilde organiseren. 61 Reeds in 1935 in Koers in die Krisis had hij een beknopt programma geschetst voor een dergelijke Afrikaans-calvinistische staatkunde. 62 Uitgangspunt daarvan was 'dat God die Bron is van die gesag en die Formeerder van die nasies en dat daarom ook die owerheid moet handel volgens die Woord van God en in ooreenstemming met die nasionale tradisie'. Dat was Kuyper, geactualiseerd in een nationalistische context. Dat gold ook voor de volgende artikelen: de staat moet christelijk-nationaal optreden, de christelijke zede beschermen, maar zonder gewetensdwang jegens andersdenkenden. De overheid moet de bevolking vertegenwoordigen en moet zich geleidelijk aan bevrijden van de Britse connectie. Dit laatstgenoemde verwees ook naar Hertzog, en diens motto 'Afrika eerste'. Ook het volgende trouwens: alle blanke volksgroepen die Zuid-Afrika als hun vaderland beschouwen (Afrikaners, Engelssprekenden, joden bijvoorbeeld) moeten gelijke rechten krijgen, aandeel aan de staat naar hun getalsterkte. Du Plessis experimenteerde dus voorzichtig met een concept van een pluriform ZuidAfrika, dat uiteindelijk ook de gekleurde rassen op de een of andere manier zou moeten omvatten. 63 Aan het eind van zijn betoog kwam nog een verrassing: de overheid moet christelijk-nationaal onderwijs laten geven, actief werkloosheid en armoede bestrijden en de natuurlijke hulpbronnen voor het algemeen belang laten exploiteren (socialiseren). Du Plessis eiste van de calvinistische volksstaat actief overheidsoptreden op economisch en sociaal terrein en een beleid om de gekleurde rassen zich zoveel mogelijk 'afgesonderd en eiesoortig' te laten onderwijzen en ontwikkelen. In een artikel in het derde deel van Koers in die Krisis (1941), en opnieuw in een voordracht gehouden voor het Potchefstroomse studentencorps Veritas Vincet (1944) herhaalde Du Plessis dat pleidooi voor een christelijk-sociale economie in een Afrikaans-calvinistische volksstaat.6« 'Nasionale sosialisme' of 'solidarisme', noemde hij het in 1944. 6 5 Wij staan voor de drempel van een tijdvak, dat zich onderscheidt van het liberale, het autoritaire en het democratische denken en dat sociaal

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen