De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 2]) - pagina 25

VREEMD

GEWORDEN

communistische vorm, het antiracisme en de rassenintegratie. In het permissieve Nederland van de jaren '60 en '70, dat hoste rondom het Lieverdje en het Maagdenhuis, werden die daarentegen volop aangehangen en geloofd. Nederland en Zuid-Afrika waren elkaar inderdaad vreemd geworden.

470

KERKELIJK

GESPREK

Want zelfs de calvinisten in Nederland zijn anders geworden, stelde G. D. Scholtz in 1 9 6 0 met enig afgrijzen vast.51 Inderdaad. De Tweede Wereldoorlog had de gereformeerden uit hun verzuilde beslotenheid gehaald. De strijd om het naakte bestaan tegen het beest van het heidense nationaal-socialisme versterkte de Nederlandse saamhorigheid. In het verzet hadden gereformeerden en communisten schouder aan schouder gestaan. Vanaf 1950 verminderde de interne cohesie in de gereformeerde wereld duidelijk en de externe integratie nam zichtbaar toe.52 Na 1 9 6 0 werd het verzuilde Nederland in toenemend tempo ontmanteld en afgebroken. De Nederlandse Hervormde Kerk had al vanaf 1945 haar apostolaire taak en maatschappelijke betrokkenheid voorop gesteld. Voor een behoudend theoloog als de theocratische denker A. A. van Ruler waren afzonderlijke christelijke organisaties hooguit tijdelijke hulpmiddelen, maar vele anderen, beïnvloed door Karl Barth, kozen voor de doorbraak. De Gereformeerde Kerken hadden zich aanvankelijk frontaal tegen die 'verflauwing der grenzen' afgezet. Maar in 1964 durfde ook de synode van de GKN het lidmaatschap van de sociaal-democratische Partij van de Arbeid niet meer af te keuren, vijf jaren later gesteund door 35 procent van de gereformeerden. In 1965 waren nog 51% van de gereformeerden duidelijk betrokken bij hun kerk, in 1 9 6 9 nog slechts 39%. Vanaf dat jaar kende de GKN een negatieve groei van het zielental, oplopend tot meer dan 5000 per jaar tegen 1990. 53 De kuyperiaanse wereld verloor alle bekoring, inclusief de gereformeerde zede. Opvattingen, stevig verankerd in de gereformeerde confessie en traditie, werden massaal opgegeven. Er raasde een beeldenstorm door de gereformeerde wereld, die haar in korte tijd onherkenbaar veranderde. De Gereformeerde Kerken beleefden, kortom, na een voorbereiding in de jaren 1945-1960 na 1 9 6 0 een stille omwenteling, die fei-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen