De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 2]) - pagina 216

IN GOED

VERTROUWEN

Er bestonden dus irritaties en stevige meningsverschillen. Maar daar stond tegenover, dat de delegatieleden elkaar voor een deel heel goed kenden en waardeerden. En allen erkenden elkaar als medechristenen en geloofden in de taak van hun universiteiten als christelijke instellingen. Voortgezet gesprek werd mogelijk en wenselijk geacht. Toch eindigde de dialoog in een breuk. Omdat, op de keper beschouwd, de geconstateerde gevoeligheden en meningsverschillen onderdelen van een structureel probleem waren, pu en v u waren beide christelijke instellingen, zij hadden tal van overeenkomsten, hadden een gedeelde traditie, de gevoelens van stam- en geestverwantschap. Velen aan de pu zag op naar de v u als het grote voorbeeld van calvinistische wetenschapsbeoefening. 34 Toch stonden zij in twee geheel verschillende werelden en zij vertegenwoordigden verschillende paradigmata. In hoofdlijnen althans: beiden kenden om historische en contextuele redenen meer dan één gezicht en diverse substromen vonden elkaar, soms ietwat verrassenderwijs. Van fundamenteel belang van het verstaan van de v u was, dat zij fungeerde tegen de achtergrond van de Europese Verlichting, het continentale liberalisme en socialisme. Zij had zich lang een welhaast koloniale houding jegens de Zuid-Afrikaanse (en Noord-Amerikaanse) geestverwanten gepermitteerd. In diverse opzichten had zij zich in snel tempo de afgelopen decennia daarvan geëmancipeerd. De pu dacht in wezen - om Nederlandse begrippen te gebruiken - meer Afgescheiden dan kuyperiaans en haar context was bovenal de EngelsSchotse pragmatisme; al J. D. du Toit stelde het neocalvinisme tegenover het methodisme omdat dit te pragmatisch en te Engels was, of om Stoker aan te halen: 'die onvermoë van die Metodisme om teen die Modernisme in te gaan'. 35 Een duidelijk contextueel gebruik van het kuyperiaanse denken in de Zuid-Afrikaanse omstandigheden. Met die verschillen in achtergronden en elk nauw met eigen context bepaald was de kritische dialoog tussen p u / v u vrijwel gedoemd in een doodlopende weg te eindigen en was een breuk eigenlijk onvermijdelijk. Nederlanders en Afrikaners waren anno 1976 veelszins vreemd aan elkaar. Hun stam- en geestverwantschap, zo hebben we gezien, had al altijd veel van wishful thinking gehad en bol van misverstanden en verschillen gestaan. Alles in Nederland was gepolitiseerd in de jaren '70 en de apartheid was er een alles overheersend thema. Nederland en Zuid-Afrika dachten fundamenteel verdeeld over het apartheidsbe-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen