Zeven-en-dertigste Jaarverslag van de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerde Grondslag - pagina 34

XXSII

Dat nu het ontstaan eener vrije universiteit t e onzent n a d e herstelling onzer onafhaoikelökhieid in 1813 eerst nai 1848 mogelijk was geworden, betoogde spreker aldus. I n Art. 64 van Van Hogendorp's Schets, waar van ,,d6 publieke opvoeding" wordt gesproken, die, „als ©en vaste steun van den Staat door eene wet wordt geregeld", en waaraan bij' publieke, a a a „schoor'- tegenover ,,huis''-opvoeding moet gedalcht, was h e t denkbeeld van vrij schoolonderwijs niet uitgesloten. Maar, d a t dit wel uitgesloten was bq' d e Grondwet, zoo ton 1815 als van 1840, welke respectievelijk in h a a r Artikel 226 e n Art. 224 bepalen: „Het otpenbaar onderwijs is een a;ainhoudend voorwerp van de zorg der Eegeerin.g", blijkt wel uit den strijd voor het vrije onderwijs, die eierst i n België in 1827 en volgend© jaren, en, n a de afscheiding van België, sedert het derde decennium der vorige eeuw ook in ons land en met name onder leiding van 'G-roen van Prinsterer voor de vrije lagere soliool moest gevoerd. En zeker niet minder sterk: blijkt dit, wat h e t Hooger Onderwijs betreft, uit het Koninklijk Besluit van 2 Augustus 1815, hetwelk tot aaai de invoering der wet vaa 1876 oo het Hooger Onderwijs den grondslag der regeling van d a t onderwijs heeft uitgemaakt. Bij' d a t Besluit toch z^jn de Nederlandsche universiteiten t o t staatsin^stellingen en h a a r docenten t o t s t a a t s ambtenaren gemaakt. In deze beperking der burgervrijheid do,oir de liberale meerderheid, die toenmaals en later hier de lakens uitdeelde^ meende spreker één zelfde motief t e ontdekken als dat, hetwelk pidk Aristoteles dreef, toen hij' in zqn Politika schreef, d a t d e ,,opvoeding' voor alle staatsburgers één en dezelfd'B' mpet zijn en daai'om de zorg "voor h a a r een publieke en geen priva,te moet wezen"'. Wat Aristoteles daartoe bewoog, was zijn meening, dat voor h e t bestand van den Staat nopdigwas, „dat in ieder zijner burgers e n allen te zamen éénzelfde ethos, éénzelfde gezindheid moet zijn". Want, zoo beweert d e wijsgeer, ,,ieder burger behoort niet zioh zelf, maar den Staat, is een lid van den Staat," bij' welke bewe^ ring, zegt spreker, Aristoteles een analogie ziet tusschen den Staat en ziJn burgers met een lichaam en zijn leden. E n daarbij' lag d a n de gedachte voor de hand, ,dat, gelijk één levensbeginsel alle leden van het lichaam, zoo ook één zelfde beiginsel all© burgers van den Staat moet bezielen. D'e wijsgeer vindt h e t dan ook absurd, d a t „zoo maar ieder ouder voor zijh kinderen zorgt jmefe ze de bijzondere leering, welke hem' goeddunict, te lOnderwijzen". ,,De natuurlijke zorg toch voor -een enkel lid is,"i zegt hij', ,,die^ waarbij op de zorg voor h e t geheel Wordt gezien." E n zoo d a n kwam Aristoteles te schrijven, d a t het onderwijs openbaar en

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen