Jaarboek 1927 - pagina 128

133 Tweede lezing Prof. 0. Maclean.

D e K r o o n en d e K e r k . In deze voordracht werd behandeld den strijd, die im de 17de eeuw in Schotland gestreden is voor kerkelijke en burgerlijke vrijbeid, In de 17de eeuw n.l., werd er in Schotland een felle strijd gevoerd voor het Koningschap van Christus. De opstand van 1638—1640 tegen Karel I en tegen het kerkelijk optreden van aartsbisschop Laud beteekende het begin van de Stuart-poilitiek van verdrukkimg der Covenants en der burgerlijke idealen, door hen gekoesterd. Voor bijna 100 jaren vocht Schotland ten bloede toe voor zijn idealen. Twee onvereenigbar© idealen streden om den voorrang. Aan de eene zijde de Stnart-kooiingen, die aanspraak maakten op de absolute macht om hun onderdanen het godsdienstig geloof op te leggen, dat zij hadden te aanvaarden; aan den anderen kant het Schotsohe volk, 'dat alleen den Bijbel erkende als bron van all© gezag op het terrein van geloof en staatkunde en dat geloofde, dat alleen Gods Woord in het geweten de normen kon stellen en de bevelen kon geven. Deze strijd was de ongelukkigste strijd, de armzaligste striid, in Schotland gestreden. Maar tegelijkertijd was de29 periode de indrukwekkendste, de treffendste in de geschiedenis van Schotland. De strijd zette zich voort gedurende de regeering van Karel I en Karel II. Laatstgenoemde regeerde en omiderdrukte met ijzeren- hand en spreker stond uitvoerig stii bij de wreedheid, waarmee deze vorst zijn tegenstanders bestreed. James VII volgde hem op en tijdens diens regeering bereikte de strijd zijn 'hoogtepunt. De omw'Onte'ling van 1689 en 'de onttroning van James VII waren het gevolg. Met 'de kroning van Willem III van Oramje tot Koning van Groot-Brittannië, werd de voortgang van Rome ge'Stuit,niet alleen in Schotland, maar ook op het vasteland van Europa. Spr. schetste dan den Oranje-vorst, den nadruk leggend op zijn buitengew'Oon flegmatisch karakter. De revolutie van 1689, wel geno'e'm'd de gelukkige of roemrijke omwenteling, was in hoofdzaak een 'Overvrinning vam 'de Calvinistische Staatkundige gedachte van de O'ppermacht van het volk over Koninklijke alleenheerschappij en van de Presbyteriaansene kerkelijke po'litiek over die der Episiopalen. De oplossiii'g werd gevonden in een overeenk'Omst, waarin de wereldlijke moed en geestkracht 'de 'Overhand behaalden 'Over 'de geestelijke en welke overeenko'mst een duurzaam evenwicht tussohen beide verzekerde. Met blij'dsohap aanvaardde Schotland deze overeenkomst, want 'de godsdienstoorlogen hadden het land uitgeput en de hulpbronnen vernietigd. Derde lezing Prof. D. IVIaclean.

Het

c o n f l i c t t u s s o h e n d e g e m a t i g d e n en r e l i g i e u z e n in d e 1 8 e e e u w . De vrüzinnige geest, dio zioh reeds in het begin der 18de eeuw in materieele belangstelling 'openbaarde, had O'Ok baar invloed 'op de sfeer van denten en religie. Engelands' vrijizioinigheid, Duitscblands' be-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen