Jaarboek 1966 - pagina 58

zij eist dat de Universiteit niet dienstbaar zal worden gemaakt aan de bevordering der wetenschappen, doch aan de bevordering van Gods eer en godzaligheid in den lande. Daarmee zullen wij rekening moeten houden wanneer wij ons afvragen welke functie de wetenschap vervult in de beleving van de hedendaagse werkelijkheid. N u is er wel geen activiteit die nauwer betrokken is bij de menseUjke werkelijkheid dan de geneeskunde en er is ook geen gebied te noemen waarop de wetenschap zo zeer het mensenleven is gaan beïnvloeden dan de geneeskunde. En een beschouwing van de wijze waarop geneeskunde gerealiseerd werd en wordt, illustreert bijzonder goed hoe religie, ethiek en empirie hun rol speelden in 's mensen beleven van de werkelijkheid en geeft ons een indruk van de stroomversnellingen waarin wij door de wetenschap geraken. Vanuit het onzekere licht van het verleden waarin allerlei archae-anthropi (Kalin) succesvol of frustraan opstijgen tot menszijn, treedt in het jongste palaeolithicum (40.000 tot 10.000 jaar v. Chr.) homo sapiens herkenbaar naar voren in de francocantabrische en russische cultuur-monumenten. Hij is dan al merkwaardig volledig. Wat daar op grotwanden, op ivoor en bot te „lezen" staat, getuigt van ambacht en techniek, van observatie en conclusie, van zelfbewustzijn en zelfexpansie, van metaphysisch betrokken zijn. Deze vroege mens beleefde de werkelijkheid van ziekte en dood als gedirigeerd vanuit een bovenzinnehjke wereld, bewerkt door demonen en goden, die ofwel in blinde onwelwillendheid of in gerichte straf voor bewuste en onbewuste tekortkomingen, lichamelijk onheil en dood als pijlen op de weerloze afschoten en hem vernietigden, tenzij passende offers gebracht, vermurwende gebeden gezegd en magische handelingen verricht werden. Het heiligdom is de plaats waar genezing wordt gezocht en de medicijn man, de priester is de aangewezen persoon om de oorzaak van de gramschap, de identiteit van de vertoornde demoon aan te wijzen, de bemiddelaar aan het altaar. Dat neemt niet weg dat ook in vroege tijden dit theurgische aspect der geneeskunde niet het enige is. Aan het begin van het neolithicum (plm. 6.000 jaar V. Chr.) wanneer de jagers wegtrekken van de rotswanden en cultusholen van het Sefarmassief en de Tassili, om plaats te maken voor de herders en hun rundvee, wordt iets meer naar

56

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen