1906-1907 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 74

60 Psychologie, zegt professor Land i) is deels natuurkunde van den mensch, deels wijsbegeerte. Op deze wijze hoopt de nieuwere psychologie, aldus professor Bavinck in zijn aangehaald werk (pag. 23) dieper dan vroeger in te dringen in het wezen der psychische verschijnselen; hij laat er echter op volgen, dat over de natuur dier geestelijke verschijnselen desniettemin groot verschil blijft bestaan. Onze kennis van het wezen der ziel wordt er niet merkbaar door vergroot, al willen wij de waarde dezer onderzoekingen voor de kennis der bewustzijnsverschijnselen niet onderschatten. Het innig verband van ziel en lichaam, de voorwaarden en elementen der gewaarwording, de duur van eenvoudige psychische verschijnselen, de beperktheid van het bewustzijn, de sterkte en zwakte van de opmerkzaamheid, de reproductie en associatie der voorstellingen, zijn er veel helderder door in het licht gesteld, maar bij de belangrijkste verschijnselen van het zieleleven, zooals herinneringskracht, verbeelding, denkkracht, gevoel, aandoeningen, hartstochten, wilskracht, is alle mathematische berekening onmogelijk. De onderzoeker is daarbij van de krachten van den geest des onderzochten dikwijls geheel afhankelijk, de methode laat ons bij de gewichtigste psychische verschijnselen dan ook geheel in den steek. Dat de kennis van de ziel gering is, ondervinden vooral ook de paedagogen, die inzien, dat de paedagogie op de psychologie moet rusten. Nog niet lang geleden schreef één 2) hunner bij de behandeling der vraag, wat kinderen, bij hetgeen ze waarnemen, gevoelen : ,wij weten nu eenmaal niets of althans heel weinig van kinderzielen, en al de hooge wijsheid, die wij er over uitkramen, is eenvoudig groote-menschen-d waasheid." Ook hier, bij de kinderziel, heeft men langs experimenteelen weg verder trachten te komen, maar ziehier hoe professor Bavinck over de resultaten oordeelt 3).

') Dr. J. P. N. Land, Inleiding tot de wijsbegeerte. '') A. G. C. van Duyl — Groene Amsterdammer 15 Jan 1905. ') Prof. Bavinck, Paedagogiek als wetenschap, in de School met den Bijbel, Jaargang 1905 No. 33.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen