1959 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 45

GENEESKUNST EN EXISTENTIALISME

29

het ene niets naar het andere niets, van de ene afgrond naar de andere; een onderworpen zijn aan de dood als de heerser van het menselijk bestaan, een voortdurend betrokken zijn op en een uitgeleverd zijn aan de dood. Daardoor is de mens geheel aangewezen op zich zelf; zelfs er toe veroordeeld, gelijk S a r t r e het noemt, om op zich zelf te moeten terugvallen; want hij is in de vrijheid geworpen met volledige verantwoordelijkheid; kan er niet van terug, en moet deze last in schuldbesef op zich nemen. Doch dit openstaan voor de dood heeft tevens tot gevolg dat de levenshouding van de mens er door gestaald wordt, zijn zorgen en zijn onzekerheden hem tot het nemen van besluiten en handelingen voeren, en al het gebeuren op deze wijze nog een bewogenheid aan het leven geeft die kenmerkend voor dit leven is, Daar komt nog een volgend kenmerk bij: het ethische standpunt der existentialisten. Als het leven als een niets gezien wordt, kan ook van een norm geen sprake zijn; het is amoralisme. Een der stellingen vau S a r t r e luidt dat de mens de waarden niet aantreft onafhankelijk van zich zelf, doch zelf beslist wat waardevol is, zonder rekening te houden met enige norm die absolute waarde heeft, en waaraan wij onze werken hebben te meten. De mens is vrij; is zich zelf tot een norm, de schepper van eigen levenswaarde. Er is geen enkele wetsorde die het gedrag van een mens reguleert; er is geen ander beginsel dan het beginsel der normloosheid. Niet onvermeld ten slotte mag blijven het feit dat de existentie-filosofen rasechte individualisten zijn. Daarover zijn namelijk alle existentialisten het eens, dat de mens geheel op zich zelf is aangewezen ea alle vertrouwen moet laten varen op de massa. Vandaar ook dat noch H e i d e g g e r noch S a r t r e met de Communisten of Marxisten met hun massa-beweging mee kunnen gaan. Ze zien in het lidmaatschap van een politieke partij of van een vakorganisatie, en natuurlijk in dat van de kerk, de ondergang van de existentieel levende mens. In naam van de vrijheid en van de autonome mens keren ze zich consequent tegen iedere onderworpenheid aan het anonieme „men". Uit deze beschouwingen nu zijn twee dingen af te leiden. Het existentialisme voor zover niet christelijk, is vooreerst een humanisme, omdat de mens met zijn beleving in deze filosofie de eerste en de enige plaats inneemt. Zo anthropocentrisch, zo centraal wordt in deze wijsbegeerte de plaats van de afzonderlijke mens gesteld, dat men eigenlijk niet meer vragen kan of er ook buiten en onafhankelijk van die concrete mens een wereld en (of) een God is. Trouwens S a r t r e zelf

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen