1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 84

60

Dit valt op bij de psychopathologische beschouwingen Klinisch verschillende beelden worden op gelijke wijze teruggebracht tot onbewuste angst en schuldgevoelens Dezelfde simplifikatie is zichtbaar in de fenomenologie waarin de onheilsvoorspelling gezien wordt als een poging tot heel worden, tot heel-mg Daarbij worden meuwe vormsels, zoals bijv waandenkbeelden met een onheilspellende inhoud gezien als produktieve fenomenen Datgene wat wij van de toekomst verwachten wordt mede bepaald door onze aard, onze opvoeding, onze stemming, emotionaliteit, etc De lijder aan een manie bijv ziet de toekomst rooskleurig, bij de melancholicus bestaat een somber persoonlijk perspektief, dat zich kan mtstrekken over de omgeving De dreiging van onheil betekent soms een uitnodiging om de rechte heilsweg te bewandelen Het einddoel van deze weg IS een nieuwe hemel of nieuwe aarde, binnen welke ruimte ook het persoonlijke geluk gegarandeerd IS De onheilsverwachtmg kan expansief en imperialistisch van aard zijn en als doel hebben een impregnatie van de gehele wereld, dan wel zich tevreden stellen met een smallere basis De onheilsvoorspelling betekent een noodsignaal Deze nood is allereerst persoonlijk, hij wijst op een dreigende desintegratie van de onheilsvoorspeller Wij vinden hem bij een beginnende schizofrenie en bij de hysterie, met name genoemd omdat hier bij uitstek de onheils-dreigmg irradieren kan over de eigen persoonlijkheids-grenzen Indien een kollektieve angst geïnduceerd wordt, m a w bij het zaaien van paniek, wordt de eigen angst dragelijker Ook bij epileptici zien we, incidenteel, dat paniek wordt gezaaid tijdens een pathologische uitzonderingstoestand Daarnaast kennen we de persoonlijke onheilsverwachtmg bij de zelfonzekeren, enz

BOEKBESPREKING Het tragische evenwel is de diskrepantie welke er bestaat tussen de paniekthemata en de realisatie daarvan We zien de onheilsvoorspelling als een uit de pathologie stammende, en dus inadekwate poging om het heil te verzekeren en de gestoorde kommunicatie te herstellen, zo met te forceren; ZIJ dateert tevens Wat de normale mens als een mogelijkheid onder de ogen ziet, wordt een onheilspellende zekerheid Men leert m de moderne tijd evenwel geleidelijk aan mzien, dat de beste methode om de kudde bij elkaar te houden, met de zweep is, de weg naar de hemel voert niet door de hel, die naar de vrede met via de atoombom De „pasop-de hond" borden verdwijnen geleidelijk Ook de pedagogische zm van de strafdreiging (eveneens als mogelijk toekomstig onheil te zien) is diskutabel te stellen Betekent dit alles dat er geen , dreigende honden" bestaan en kan een kollektief onheilsbeleven geen voedsel vinden m de realit e i t Hier speelt de mensbeschouwing een beslissende betekenis Wel moeten we er zorg voor dragen, de angst niet te dramatiseren Dit geldt ook ten aanzien van de doodsangst De dood is immers inherent aan het bestaan zelve, d w z zij stelt aan de toekomst van de mons een scherp omschreven, hoewel niet onoverkomelijke, grens Is het nu zo, dat het onheilsperspektief alleen maar gekweekt wordt door de onevenwichtige mens zelf' Is het mogelijk begrippen als zonde en echte schuld daarbij een eigen plaats te geven' Met het stellen van deze vragen eindigen we en met de schrijver van dit zeer lezenswaardige boek, komen we weer terecht bij de mens, voor zover wij psychiater zijn, bij de onevenwichtige mens Daarmede werd een kringloop voltooid en tegelijkertijd kan de cirkel-redenering opnieuw beginnen F J TOLSMA Poortugaal, 16^ 1964

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen