1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 164

128

P. J. THUNG

En inderdaad, als we maar lang genoeg doorwroeten dan is, vanuit het puur medisch-biologische denken, het sterven nooit absoluut onvermijdelijk. Het zou altijd ook nog wel anders gekund hebben, niet omdat wij onsterfelijk zijn, maar omdat er geen enkele objectieve reden is om ergens een absoluut einde, een grens aan ons leven te veronderstellen. Laten we een concreet voorbeeld nemen van wat in vroeger tijden als natuurlijke dood zonder meer zou zijn geaccepteerd. Een 90-jarige, die altijd gezond is geweest, voelt zich een paar dagen niet lekker. Hij blijft wat in bed en sterft dan opeens, heel rustig; een typische ouderdomsdood, zou men zeggen. Maar als men dit wetenschappelijk aanpakt zal er een sectie gedaan moeten worden, en wat vindt men dan? Men zal van alles vinden, want hoe meer onderzoek hierover wordt gedaan, hoe meer het blijkt dat er geen ouderdom is zonder multipele pathologische afwijkingen. Maar als duidelijke doodsoorzaak vindt men bijvoorbeeld een uitgebreide pneumonie, en er is dan een hele discussie over hoe merkwaardig symptoomloos dergelijke ziekten bij oude mensen soms kunnen verlopen. Maar intussen is er dus een aanwijsbare en bestrijdbare doodsoorzaak gevonden, en als men dit tijdig had ontdekt en antibiotica had kunnen geven, dan was alles wellicht heel anders verlopen . . . . De problemen die achter dit vrij simpele voorbeeld schuil gaan, zijn verwant met die andere thans zoveel besproken problemen van hoe en wanneer men met medische bemoeienissen moet ophouden, van reanimatie, van grote operaties op hoge leeftijd enz. enz. Het zijn allen afzonderlijke problemen, maar toch met een gemeenschappelijke wortel, nl. deze, dat ziekte en dood meer en meer een aspect van technisch probleem krijgen. Dat het steeds moeilijker wordt om te leven vanuit een eindigheidsbesef. Dat de sterfelijkheid steeds minder vanzelfsprekend wordt. Een conflict in ons levensgevoel. Maar deze oude vanzelfsprekende sterfelijkheid, hoezeer dus bedreigd en aangevochten, leeft intussen nog voort in onze taal, in onze cultuur, en blijkbaar ook in ons gedachten- en gevoelsleven. Het besef is zeker minder sterk en minder continu dan weleer, maar men ziet toch nog wel kerkhofpoorten waar Memento Mori op staat, en het beeld van de mens als een bloem des velds wordt nog wel gebruikt, evenals de aanduiding van de ouderdom als de herfst des levens. Ook aan vele gerontologen zelf zijn deze beelden nog zeer dierbaar, men ziet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen