1968 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 104

76

MENS CONTRA NATUUR

blijft bestaan. Verscheidenheid in planten- en dierenleven is de biologische buffer, die veranderingen en wisselingen van de natuurlijke omstandigheden, die het bestaan van de mens kunnen bedreigen, moet opvangen. Als bioloog deel ik hun opvattingen volkomen. Het is eigenlijk niet anders dan het axioma van Francis Bacon: „we cannot command nature except by obeying her". Deze uitspraak is ook de uitdrukking van de aanvaarding van de stelling dat de mens deel van de natuur is, dat zijn leven deel uitmaakt van de grote wereld-biocoenose. In een biocoenose heerst strijd: concurrentie met soortgenoten en met gelijk gerichte soorten, en strijd om het dagelijkse eten en gegeten worden. Doch is daarin de mens contra de natuur? Is hij daarin niet één met de natuur? Kan de mens zich aan de natuur onttrekken? Het is de omvang van de strijd die de mens in de natuur voert, de overwinningen die hij, schijnbaar in tegenstelling tot Bacon's axioma, op de natuur heeft geboekt, die de stelling rechtvaardigt: mens contra natuur. Zo gaat ook de titel van het boek van de Parijse professor Jean Dorst, „Avant que nature meure" (1965) van de veronderstelling uit, dat de mens de natuur kan doen ten onder gaan. Is deze veronderstelling terecht, of getuigt hij van overschatting? Zie dan hierboven de bloemlezing uit hetgeen waartoe de mens in staat is geweest. Zonder twijfel wordt de houding van de mens contra de natuur door allerlei begrijpelijke situaties in de hand gewerkt: de bevolkingstoename van de mens vraagt naar meer ruimte en meer voedsel. Ook de veiligheid van have en goed kan een rol spelen bij acties van de mens om de natuur „terug te dringen". Met opzet gebruik ik dit werkwoord: het suggereert het gevecht, op zijn minst de tegenstelling. Doch heeft de mens het alleen-recht van bestaan op de aarde en moet al „het andere" dat leeft altijd voor hem wijken? Zo was het niet in het oude bijbelverhaal toen de wereld vanwege de zonde van de mensen door God werd verdelgd: niet alleen Noach en zijn familie, maar ook de dieren werden in de ark gered. Zelfs de cultisch onreine dieren moesten van God door Noach in zijn ark worden opgenomen, opdat zelfs deze niet met de zondige mensheid ten onder zouden gaan. Dilemma's van het Natuurbehoud Ook in zijn verhouding tot de natuur is de mens een paradox, een geheim: zelfs als hij het zou willen, kan hij niet anders dan zondigen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen