1969 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 297

C. J. DIPPEL

241

„Widerlegt wurde der blinde Glaube, dasz menschliche Vernunft sich durch technische Rationalitat und Uebermacht der Mittel ersetzen laszt. Die Kehrseite der Uebermacht der Technik ist ihre Machtlosigkeit". Dientengevolge staan we nu voor het feit, dat we moeten rekenen met het zich overal uitbreidende vuur van de burgeroorlog. Vrede is de levensvorm van de technische wereld. Maar dit noodzakelijk inzicht brengt thans mee, dat de afschaffing van het publieke geweld van de oorlogen niet voldoende is, maar dat ook het stomme geweld, dat weerloze mensen de uitweg uit hun ellende belemmert, moet worden overwonnen, willen we burgeroorlog voorkomen. Maar wat zijn de oorzaken voor de psychische en geestelijke ziekte, die zich in de geïndustrialiseerde samenleving zo duidelijk manifesteert, al zijn er grote groepen ontwikkelden die dit nog niet door hebben? De analyse van deze vraag leidt Picht tot de these van de fundamentele tegenspraak tussen de archaïsche grondvormen van onze politieke orde en de machtsmiddelen van een hoog ontwikkelde techniek. Het is dezelfde these die ik destijds elders 6) stelde; de ontwikkeling van NW en techniek past niet meer bij deze oude samenleving, er is een nieuwe cultuur nodig. Picht ziet deze in een universele democratisering van de vorming van mensen, doorbreking van het net van politieke structuren, supranationale instanties die de noodzakelijke mondiale operaties in grote stijl aanpakken. Dit zijn zaken, die m.i. zeer speciaal natuuronderzoekers en technici aanspreken en die ik ook in hun kring telkens hoor. Maar wij doen niet aan politiek en hebben geen stem. Dit als proeve van Picht's analyse van wetenschap en techniek als het grootste politicum in de wereldgeschiedenis-nu. Maar in ons verband dient het als inleiding op de vraag: „Wie kommt die Wissenschaft zur Vernunft? Wie konstituiert sich die Vernunft?" Want wetenschap en techniek zijn nu methodisch indifferent tegenover de Vernunft. En het gaat in feite in de huidige zedelijke stuurloosheid van onze cultimr rondom de enorme macht en versterkingsmogelijkheden, die NW en techniek ons bieden, om het scheppen van een wereldsituatie, waarin „vernunftgemaszes Denken und Handeln" mogelijk is ter vervanging van het willekeurig machts- en belangendenken en handelen op nationale en regionale schaal. Nu moeten we hier in Nederland altijd erg oppassen met dat Duitse woord „Vernunft". Allereerst omdat het Duitse denken voor het menselijk denkvermogen twee woorden kent en die niet door elkaar hutselt:

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen