1970 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 170

134

DE NATUURKUNDIGE IN DE SAMENLEVING

dat de verbrandingsproducten van auto's een belangrijke bron van luchtvervuiling zijn. Dit probleem schijnt opgelost met het ontwikkelen van de electrische auto. Laura Fermi -') wees er echter op, dat het produceren van electriciteit voor alle auto's in Chicago een zodanig aantal electrische centrales vereist dat hun koelwater en radioactieve afval het biologisch evenwicht in het Michigan gebied significant kunnen verstoren. Men kan zich daarbij afvragen of het wel ideaal is dat iedereen een groot deel van zijn leven a-sociaal in een auto doorbrengt, terwijl een goed georganiseerd openbaar vervoer efficiënter en schoner is. Men stelt wel, dat de moderne mens in zijn auto een hoeveelheid vrijheid en macht ervaart die hij in zijn verdere leven mist. Is het dan misschien mogelijk, dat een anders georganiseerd arbeidssysteem, waar men de arbeid van de eerste, tweede en derde soort realiseert, ook deze behoefte aan het veelvuldig gebruiken van de eigen auto, minimaliseert? Zonder nader onderzoek is hierop geen antwoord te geven; de vraag is er wel en illustreert eens te meer hoe essentieel het ontwikkelen van een toekomstbeeld is. Als vierde researchproject noem ik de automatisering en de gevolgen daarvan voor de arbeidstijd en de vrije tijd. De eerder beschreven wetenschappelijke revolutie heeft voor de westerse bevolking een steeds toenemende hoeveelheid vrije tijd en een toenemende beschikking over industriële producten ten gevolge gehad. Het is te verwachten, dat de automatisering waardoor de efficiency van de bedrijfsvoering kan worden verhoogd het tempo hiervan zal opvoeren. Er is één belangrijke tegenwerkende factor die is geformuleerd in een van de Wetten van Parkinson, namelijk dat de hoeveelheid arbeid de neiging heeft om uit te dijen totdat de beschikbare tijd weer is gevuld. Dat vindt dan plaats door toenemende bureaucratie en verspilling van andere aard. Op de achtergrond speelt dan nog dat velen niet weten wat zij in hun vrije tijd zouden doen aan arbeid van de tweede en derde soort. Verder nemen wij waar dat het toenemende productievermogen ten dele wordt besteed aan het steeds weer ontwerpen van nieuwe producten, waardoor de oude uit de mode raken en voortijdig worden vervangen. Daarnaast wordt ook de levensduur van de producten niet gemaximaliseerd, maar wordt een aanzienlijk lager maximum ingebouwd. Dit zijn allemaal voorbeelden van collectieve verspilling. Het productievermogen, dat vrij komt bij een efficient nationaal en interna-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen