Gedenkboek van de viering van het 50-jarig bestaan der Vrije Universiteit te Amsterdam op 20-22 oktober 1930 - pagina 101

REDE PROF. MR. D. P. D. FABIUS. 83

heid '). Dr BRONSVELD, die, bij THORBECKE'S dood, de verklaring van de

betrekkelijk geringe resultaten, door dien staatsman bereikt, hieraan

toeschreef, dat hij voor het „Gereformeerd karakter" van ons volk

,nooit een oog heeft gehad." ^) En die in 1871 klaagde, dat door de

openbare lagere school de jeugd niet'meer weet, „dat het niet alleen

,Neêrlandsch" maar ook „gereformeerd" bloed was, dat onzen

gVaderen door de aderen" heeft gevloeid, en dat de groote beginselen

der Hervorming het aanzijn hebben gegeven aan den Nederlandschen

Staat. Dat is," — zoo ging hij voort — „uwe ergste zonde, o liberalen,

dat gij scholen hebt gesticht, waarin niet alleen de Bijbel, maar

ook onze nationaliteit is verloochend, en dat gij een geslacht hebt

opgekweekt, dat niet weet hoe het geloof aan het evangelie de

hefboom is geweest, die de looden macht van Spanje heeft afge-

wenteld van onze roemrijke provinciën." 3)

Zoo mocht dan eenerzij ds op sympathie in breeden kring ge-

rekend worden. Maar toen die woordenliefde voor het Gereformeerde

') In De Kracht der Waarheid tot overwinning enz., blz. 27, — GUNNING betoogt daar,

dat hij meer Gereformeerd is dan zijne orthodoxe bestrijders, die zich meer vrijheden

ten opzichte van de Heilige Schrift veroorlooven: eene aan de Schrift niet ont-

leende philosophie. Voorts houden zich volgens hem de ethischen als „bepaald

Gereformeerd" aan de Nederlandsche Hervormde Belijdenis, terwijl de orthodoxie

niet zelden „slechts sommige hoofdwaarheden van meer algemeen Protestanschen

inhoud vooropstelt." De „H. Drievuldigheid (wordt) daarbij niet genoeg als zamen-

vattende grond van alle waarheid en de Verkiezing niet genoeg als het h a r t d e r

kerk voorop" geplaatst. Ook bestrijdt hij „niets nadrukkelijker" dan het subjec-

tivisme, en heeft hij „sterken weerzin tegen elke poging om de dwaasheid des

kruises van haar scherpe kanten te ontdoen of te vergeestelijken, opdat ze aan-

nemelijker zij voor het gewoon gezond verstand." Zie uitvoeriger over een en

ander mijn Kerkelijk leven, blz. 37 en volg..

Ook schrijft GUNNING, fezus Christus en de Middelaar Gods en der menschen (1889).

blz. XIV, van zich en zijne geestverwanten, dat „wij op onze geestesgemeenschap

met onze gereformeerde vaderen hoogen prijs stellen" enz.. E n blz. XIII—XIV,

dat de theologie van D E LA SAÜSSAYE de „sterkst mogelijke tegenstelling" is tegen

het individualisme en elk subjectivisme.

") Zie GROEN VAN PEINSTERER, Ned. Gedachten, 2de serie, dl IV, blz. 258 en 259.

5) Zie t. a. p., 2de serie, dl II, blz. 189. Maar GROEN VAN PEINSTERER achtte nóg

grooter de schuld van christelijke zijde. Ook van de anti-revolutionaire Kamer-

leden. Gelijk hij bij D r BRONSVELD'S woorden a a n t e e k e n t : „Vrij wat meer is en

blijft uwe zonde, o gij, die met het Gereformeerde volk overeenstemt; die van de

onmisbaarheid der H. Schrift en de volkshistorie overtuigd zijt, en die desniette-

min, j a a r op jaar, ook in de volksvertegenwoordiging, de vraag, de noodkreet van

duizenden niet op den voorgrond hebt g e b r a g t !

„Of, waar de conscientie in het spel is, de een moet berusten in hetgeen de

ander goed vindt?

„Of, ten behoeve van hen die het Christelyk-gereformeerde geloof bygeloof achten.,

hun ongeloof, op den duur, als regel van nationale opvoeding zal worden gesteld?

„Of er, volgens het, wél of kwalijk begrepen, eeuwig edikt van art. 194 der Grond-

wet, uitzondering ten nadeele der^e>-e/(»-meer<feC/jmfeMC«, moet worden g e m a a k t ? "

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen