Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 124

Zulke bijdragen waren karakteristiek voor de Stemmen des Tijds: zakelijke voorlichting

door de beste experts over onderwerpen die misschien niet van belang ontbloot waren,

doch zelden de gemoederen in beweging zouden brengen. Het blad had genoeg niveau

om zich jarenlang te kunnen handhaven. In de behoeften van een specifiek calvinistische

cultuur kon het niet werkelijk voorzien.

Voor de vu-gemeenschap was dat een nadeel. Haar weerbaarheid werd door de Stem-

men niet wezenlijk vergroot. Die hielpen haar niet nieuwe antwoorden te vinden op de

vele actuele vragen die voor de negentiende-eeuwse generaties niet of nauwelijks hadden

bestaan. Zelfs die vragen kregen weinig aandacht. Zo lijkt het bijvoorbeeld haast alsof we

de Eerste Wereldoorlog uit de geschiedenis van de Vrije Universiteit kunnen wegden-

ken. Ntl gaf in oktober 1915 wel de militaire adressen van de sergeant C. Zevenbergen,

de wachtmeester O.E.G. van Limburg Stirum en dertien andere studenten^?**^ maar

corpsrector J.R. Goris had op hun afwezigheid geen ander commentaar dan dat deze

mannen nu helaas hun studie moesten onderbreken, en daarenboven nog 'in het veelal

zoo ruwe soldatenquartier de veredelende en verheffende omgang van het studentenle-

ven' smartelijk zouden missen.399 Iets meer diepgang vinden we in het jaarverslag van de

Vereeniging over 1917. Daarin zijn zelfs wenken voor de toekomstige geschiedschrijver

opgenomen. Mocht die dit verslag over het thans verstreken oorlogsjaar later opslaan,

'met liefdevolle belangstelling in zijn onderwerp', dan 'zal hij daaruit allereerst beluiste-

ren onzen dank aan God, voor Zijne ontferming, die dezen druk zoo wonderbaar heeft

verzacht'.'* Nu, zo veel liefde wil ik de Vrije Universiteit gaarne toedragen, dat ik kan

delen in dat gevoel van dankbaarheid. Maar als Europa in brand staat, wordt meer ver-

langd dan voldoening dat wij er elk jaar zo goed van afkomen. Wie zich van dat meerde-

re zo weinig bewust is, zal de gevolgen ook na het einde van die oorlog nog lang te dragen

hebben.

Interesse in politieke vragen blijft in elk geval bij de meeste studenten van de Vrije

Universiteit bijna onzichtbaar. Slechts één aftredend rector besteedt er in zijn jaarver-

slag een korte passage aan: H.J. Pos in 1919. Onvergetelijk blijft voor hem de herinne-

ring aan die prachtige novemberdag, toen na Troelstra's mislukte revolutie ook de vu-

studenten mee marcheerden 'onder de duizenden en duizenden, die aan H.M. de

Koningin hun geestdriftige hulde en trouw hebben betuigd'.'*"' De hier beleden afkeer

van alle revolutiegeest zou bij Pos later aanzienlijk verminderen, en vlijmscherp inzicht

in de politieke verhoudingen is nooit zijn troefkaart geworden. Hij had wel medestuden-

ten die een levendige belangstelling koesterden voor sociale vragen. Een in 1917 ge-

vormde studieclub onder leiding van P.A. Diepenhorst telde meteen twintig leden.''"^

Het kan haast niet anders of Buskes moet deel uitgemaakt hebben van die kring. Voor de

almanak van 1920 leverde hij een opstel over de christelijk sociale beweging en de gere-

formeerde studenten. De ethischen hadden op dat gebied de leiding, stelde hij vast. Het

calvinisme zou hier tot een reveil kunnen leiden, maar 'wanneer velen onzer door ande-

re sociale richtingen worden geboeid, is het uit teleurstelling'.'t3 Het lag met de politie-

120 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen