Het onbepaalde in de taal en in de taalkunde - pagina 32

28 andere te zetten, wat neerkomt op het vervangen van een geval door een voorbeeld; begripsmatig omschrijven van wat hun functie is verwijdert zoozeer van die functie, dat men er soms alle begrip daarvan bij verliest. W a t bijv. toch beteekent is vóór alle omschrijving evident en kan desnoods met het voorbeeld van desniettemin, onderscheid voorbehouden, worden verduidelijkt. De begripsnaam: tegenstellende partikel eischt echter een kennis der taal boven het niveau, waarin toch zonder hinder functionneert. HOOGVLIET heeft in Lingua een leerzame opsomming van het onmiddellijk evident gebruik der Nederlandsche partikels, verenkeld en verbonden, gegeven, waarbij zelfs hij, die voor begripsnamen anders niet schuw is, ervan afziet, om equivalente omschrijvingen te leveren. Hij wenscht de omschrijvende beredeneering van de schakeeringen in het partikelgebruik te zien geschieden door candidaten op een examen Nederlandsch 21). Een aanwijzing, hoe de functie der partikels in hare omschrijving kan overgaan, is er wel: zij spiegelen immers de beweging onzer subjectieve gevoeligheid, zij eischen dus expliciete beheersching van psychologische begrippen. Hun omschrijving neemt bij HOOGVLIET dan ook terecht den ik-votm aan: ook = ik voeg er dit bij; dus = ik maak deze gevolgtrekking; toch = ik blijf gelooven of constateeren, enz. Volkomen onherkenbaar zijn die omschrijvingen niet voor wie de partikels zelf kent. Al wat met ik verbonden gezegd kan worden, heeft de evidentie der subjectieve gegevenheid. Zoolang wij niet vragen om begrippen daarvan is deze zonder probleem. Welke afstand omschrijving door begrippen en taalverschijnselen scheidt, blijkt, als wij, de volgorde omkeerend, trachten uit de begripsomschrijving te herkennen, welke verschijnselen bedoeld zijn. Is de bedoeling der begripsomschrijving, dat zij de verschijnselen zelf is in hun eenheid, vervulbaar, dan moet het gelijk blijven, of wij de verschijnselen samenbrengen tot begrip of in het begrip het daaronder begrepene onderkennen. Het blijkt allerminst gelijk te zijn. De zekerheid, waarmee verschijnselen als gevallen van een begrip worden samengevat en die, waarmee wij uit het omschreven begrip tot de verschijnselen terug komen, zijn geheel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen