Revue 2002 - pagina 94

Faculteit der Psychologie en Pedagogiek Hoe herken je een psychopaat? Recentelijk is het door Blaauw en Sheridan geredigeerde boek PsKC^o/?at/7s verschenen. In het boek wordt de huidige internationale staat van kennis weergegeven over de herkenning en achtergrond van psychopathie, de relatie met criminaliteit, problemen voor de rechtbanken en de mogelijkheden voor behandeling. Eric Blaauw, universitair hoofddocent Forensische psychologie bij de afdeling Klinische psychologie, gaat hier kort in op het begrip 'psychopathie'. Wil je goed onderzoek kunnen doen, dan heb je handvatten nodig. Met de in 1991 gepubliceerde Hare Psychopathy Checklist-Revised (PCLR) kregen psychologen een - internationaal geaccepteerde - methode in handen waarmee kan worden bepaald of iemand in meer of mindere mate lijdt aan psychopathie. De checklist bestaat uit twintig kenmerken die bij een persoon niet (nul punten), enigszins (één punt) of sterk (twee punten) aanwezig kunnen zijn. Personen kunnen een score tussen nul en veertig punten hebben, waarbij degenen met een score vanaf dertig punten 'psychopaten' worden genoemd. Gegevens worden verzameld door de betrokkene te interviewen, dossiers en ander schriftelijk materiaal te bekijken en gesprekken te voeren met informanten (bijvoor-

32

beeld familie, partner, hulpverlener). Een speciaal getrainde en ervaren (para-)medicus moet de checklist scoren. Problemen in gevoelens en relaties Acht kenmerken in de PCLR betreffen problemen in gevoelens en relaties met anderen. Een prototype psychopaat is oppervlakkig in contact met anderen, heeft vaak sterke verhalen en komt vaak als charmant over (gladde prater/ oppervlakkige charme). Het is een opschepper die een veel te positieve inschatting heeft van zijn talenten en vaardigheden (sterk opgeblazen gevoel van eigenwaarde). Ook is hij een notoire leugenaar die er geen moeite mee

Eric Blaauw

vrije Universiteit

bron:Jan van der Veen

amsterdam

heeft wanneer hij wordt betrapt op een leugen (pathologisch liegen). De psychopaat kent geen schuldgevoelens of gevoelens van spijt (gebrek aan berouw of schuldgevoel) en is niet in staat of niet bereid om de verantwoordelijkheid te nemen voor zijn gedragingen (geen verantwoordelijkheid nemen voor het eigen gedrag). Hij manipuleert en bedriegt anderen zonder daarbij aandacht te hebben voor wat dat voor anderen betekent (list en bedrog/manipulerend gedrag). Een psychopaat komt op anderen over als koud en ongevoelig. Zijn emoties doen vaak aan als dramatisch, kortstondig en onecht (ontbreken aan emotionele diepgang). In zijn gedragingen en meningen toont een psychopaat weinig respect voor anderen (kil/gebrek aan empathie). Problemen in levensstijl Bij negen kenmerken in de PCLR gaat het over problemen in de levensstijl. Een psychopaat heeft een sterke behoefte tot stimulatie en een ongebruikelijk sterke afkeer van verveling (prikkelhongerig/neiging tot verveling).'Een psychopaat kiest er vaak voor om te teren op de zak van anderen en vermijdt het hebben van een vaste baan (parasitaire levensstijl). Er is vaak sprake van opvliegendheid en een slechte beheersing (gebrekkige beheersing van gedrag).

Revue

32

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen