Revue 2002 - pagina 14

ommunicatie, tekst en cultuur

De mythe van 'het calvinistische Nederland' ontmaskerd Nederland is een calvinistisch landje en calvinisme, dat betekent: strenge regels, hard werken en sober leven, zonder franje, zonder plezier. "Onzin", reageert Cerrit Schutte, hoogleraar in de geschiedenis van het protestantisme. "Dat etiket 'calvinisme' bestaat eigenlijk pas sinds de negentiende eeuw. Maar het beeld van Nederland als een saai land, waar de mensen geen fantasie hebben, is al veel ouder. En in de Middeleeuwen was de gemiddelde kerk klein, intiem en niet al te chic. We zijn lange tijd gewoon een arm land geweest. Al die verhalen over dat vroeger niks mocht: nee, er kón van alles niet vanwege de armoede. Het leven was sober. Met religie heeft dat bijster weinig te maken." "In de negentiende eeuw is het calvinisme gebruikt als een soort slogan", betoogt Schutte, "om het in vele verschillende groepen verdeelde Nederlandse volk een gezamenlijke identiteit te geven en het bij elkaar te houden. Het tegenwoordige negatieve imago van het calvinisme is te danken aan schrijvers als Maarten 't Hart en Jan Wolkers, die zich afzetten tegen hun kleinburgerlijke, protestants-christelijke opvoeding en die schaarden onder de noemer 'calvinisme'. De mythe van het calvinistische Nederland, vindt Schutte, moet worden ontmaskerd. "Ik ben hier aan de Vrije Universiteit om uit te zoeken hoe het nou werkelijk zit." Wat is calvinisme dan wel? "Het is een variant van het protestantse christendom, waarbij het, in tegenstelling tot de katholieke kerk, gaat om individuele verantwoordelijkheid en de persoonlijke relatie tot God. Verder hoort er een bepaald

12

i/r//e Universiteit

amsterdam

Cerrit Scinutte

bron: Anje Kirsch

mensbeeld bij: de mens is van nature slecht en geneigd tot alle kwaad. Dat heeft natuurlijk ook invloed gehad op de sociale verhoudingen in Nederland." Hoe groot is de invloed van het calvinisme op de Nederlandse cultuur? "Niet groot. Er gaan immers nog maar weinig mensen naar de kerk." Nederland werpt zich internationaal graag op als bewaker van de goede zeden. Dat is toch een typisch calvinistisch trekje? "Welnee, we doen dat omdat we klein en dom zijn en tóch ergens in willen uitblinken. Dat heeft niks met

Revue

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen