Studentenalmanak 1928 - pagina 115
EN DE IDEE VAN DEN KULTUURSTAAT 107
bare veelheid van individuen, die middels een geconstru-
eerd staatsverdrag tot een mathematische al-eenheid zijn
samen te vatten, geïncorporeerd in den persoon van den
souverein.
Het geheele positieve recht, inbegrepen het staatsinsti-
tuut zelve, rustte in dezen gedachtengang op geen anderen
grondslag dan op het volstrekt formeel gevat princiep;
pacta sunt servanda.
Dit laatste princiep nu, losgemaakt als het werd van
de causa, was volmaakt voldoende om het opkomend
staatsabsolutisme der nationale machtstaten juridisch te
legimiteeren. Hobbes, bij wien de gedachte het zuiverst is
doorgevoerd, kwam, geleid door zijn mathematisch weten-
sohapsideaal reeds tot de conclusie, dat de staat geen
onrecht kan doen, wijl van iedere overheidsmaatregel door
het formeel staatsverdrag iedere staatsburger zelf de auteur
is. Zoo voerde dit natuurrecht vanzelf tot een uiterst juri-
disch positivisme. De universaliteit der rechtsgedachte was
verkregen, doch ien koste van het wezenskarakter des
rechts. Het humanistisch wetenschapsideaal met zijn logicis-
tisch continuïteitsprinciep had de persoonlijkheid reddeloos
overgeleverd aan den Leviathan.
In Wolff's welvaartsstaat is aan het individu nog minder
waarborg gegeven tegen den willekeur van het staatsabso-
lutisme, daar het zelfs met Hobbes' postulaat van een
formeele rechtsreguteering brak: een politie-almaoht van
den staat, te weerzinwekkender voor het persoonlijk be-
wustzijn, wijl ze werd opgedrongen onder de leuze, dat de
staat door het verzekeren van vitae sufficientia, tranquillitas
en securitas de gelukzaligheid der zedelijke volmaking des
menschen had te dienen.
Het „salus publica suprema lex" zou straks ook de Jaco-
bijnsche staatsidee haar gevreesde ongebreidelde tyrannie
verleenen.
Zoo was het alleszins begrijpelijk, dat het teruggedrongen
persoonlijkheidsideaal, dat toch ex origine de religieuse
grondslag was der humanistische wetsidee, in de oud-libe-
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1928
Studentenalmanak | 238 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1928
Studentenalmanak | 238 Pagina's