VU Magazine 1973 - pagina 325

Dr. John van Baars

Grondrecht op natuurlijk milieu hoeksteen voor schonere toekomst 'Ik durf de stelling aan, dat de kwestie van lucht- en waterverontreiniging en misschien ook van de bodemverontreiniging in de eerste plaats een juridisch probleem is, hoe gek het ook moge klinken,'aldus de toenmalige rector-magnificus aan de VU, prof. mr. W. F. de Gaay Fortman, in de Eerste Kamer. Zijn woorden, uitgesproken in november 1972, werden enkele weken geleden met instemming geciteerd door mr. John van Baars die zijn benoeming tot lector in het burgerlijk recht en handelsrecht aan de economische faculteit aanvaardde met de openbare les 'Schaars recht: schoon perspectief?' Milieubederf treedt op, waar industrialisatie niet volledig in de hand wordt gehouden; de aanpak ervan is een kwestie van juridische activiteit (wetgeving, rechtspraak, gecombineerd met deskundigheid), aldus mr. Van Baars in zijn toespraak. In een gesprek met VU-magazine voegt hij daaraan toe: 'De bedrijven staan over het algemeen op het stand- Mr. J. van Baars punt, dat wanneer er wettelijk dwingende maatregelen zouden worden getroffen, ze die zullen opvolgen, omdat die dan voor allen ontstond zelfs paniek. Dertig procent overgelden. Wanneer echter nu Unilever honderd woog de stad te verlaten; zeven gezinnen miljoen in milieuvoorzieningen zou steken om deden dat inderdaad; anderen konden niet, z'n produktie schoon te maken en AKZO zou omdat zij geen vervoermiddel, of een onderdat niet doen, dan zou Unilever het haasje komen elders hadden. Dertig gezinnen verzijn. In de VS is de automobielindustrie zich klaarden bij een nieuwe stankgolf de stad pas gaan bezighouden met het milieuvraagstuk, zeker te zullen verlaten. Wat was er gebeurd? toen duidelijk was geworden dat ze zich alle- In het Waterweggebied tegenover Vlaardinmaal aan de nieuwe regels zouden moeten gen werd door Booy Clean NV onzorgvuldig houden. Het gaat erom, dat men de uit de hand opgetreden bij het schoonmaken van een gelopen industriële ontwikkeling weerjuridisch chemicaliëntanker. Daardoor was een grote in de hand krijgt.' wolk van het een of andere acrylaat vrijgeMr. Van Baars had zijn toehoorders geen komen. vrolijk verhaal beloofd. Dat werd het dan Er was in het Vlaardingse geval sprake van ook niet. Het recht loopt een stevig eind een duidelijke aanstichter. Van een duideachter de ontwikkelingen (lees: vervuiling) lijke stank en van een duidelijk getroffen aan, zoals bleek uit het volgende voorbeeld gebied. Alle aanleiding, zou men zeggen, tot dat in de openbare les voorkwam. het nemen van gerechtelijke stappen. Was dat maar zo. 4 April, twee weken na de eerste stankgolf en op de dag van de tweede binnen Angst veertien dagen, was er een gesprek tussen Op woensdag 21 maart 1973 werd Vlaardin- de Kamercommissie voor milieuhygiëne en gen overspoeld door een golf van indrin- de minister van volksgezondheid over de gende misselijk makende stanklucht. De op gebeurtenissen in Vlaardingen. Over de wetzichzelf al moeilijk te verdragen lucht bleef telijke kant van de zaak zei de minister bij de daarenboven nog boven een groot gedeelte gelegenheid: van de stad hangen, omdat er geen lucht- A. het treffen van maatregelen tegen Booy circulatie was. 88 Bewoners gaven de volgenClean NV stuitte op moeilijkheden, omde reacties op deze gebeurtenis: het overdat deze firma met een varende installatie wegende element was angst, bij sommigen werkte, op grond waarvan het bedrijf niet

hinderwetplichtig is; B. bij de huidige wetgeving was het niet mogelijk wettelijke maatregelen te nemen tegen het bedrijf Wel zou een gesprek worden gevoerd; C. er bestaat in het havengebied van Rijnmond geen meldingspUcht voor lozingen; D. men had het niet aangedurfd de strafrechter in te schakelen Wegens stankoverlast, want van een eventueel seponeren van de zaak door de officier van justitie (zie punt B.) zou een sterk negatieve invloed kunnen uitgaan; E. er ontbreekt een sluitend wettelijk kader dat lozingen van chemisch afval, op een voor het raiUeu schadelijke manier, kan tegengaan. De minister zegde toe dat hij er bij de commissaris van de koningin in Zuid-Holland op zou aandringen dat het niet meer zal voorkomen dat het Rijnmondcentrum (waar klachten over stankoverlast kunnen worden gemeld) onbezet zal zijn, zoals op de bewuste 21 maart het geval was. Volgens de minister had de commissaris van de koningin niet ingegrepen, omdat hij onvoldoende geïnformeerd was om te kunnen uitmaken op welke gronden hij zou kunnen ingrijpen.

'Wetteloos' 'Samenvattend: de waarnemer was werk-loos, de bevoegde autoriteit bleef weten-loos, de wetgeving - voor zover aanwezig - blijkt waardeloos: de vervuiler is dus vrijwel wetteloos,' aldus mr. Van Baars, een bekend gezegde uit het Rampjaar (1672) variërend. 'Voor degene die tengevolge hiervan wezenloos achterblijft (ik denk met name aan lijders aan aandoeningen of afwijkingen aan de luchtwegen en oudere mensen) had de minister ook nog een mededeling: er is in Nederland voldoende zuurstof aanwezig om eventueel door dit soort calamiteiten in moeilijkheden geraakte patiënten te kunnen behandelen.' In zijn toespraak noemde mr. Van Baars deze uitspraak getuigen van 'schokkende naïveteit'. Tot VU-magazine: 'Ik vond hem typerend voor de benadering van de medischhygiënisten en daar ben ik als de dood voor. In Japan schijnen zuurstofautomaten te bestaan, waarmee mensen in een door luchtverontreiniging getroffen gebied wat op ver9

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen