VU Magazine 1976 - pagina 343

1 ^ magazine 33

Wedloop In de nota sprak de regering zich ook uit voor een beteugeling van de bewapeningswedloop. Maar de middelen die werden genoemd om dat doel te bereiken, waren zo onduidelijk dat de studenten er niet mee uit de voeten konden. Zo vermeldde de nota bijvoorbeeld, dat onderzocht zou moeten worden, wat er zou gebeuren wanneer Nederland zichzelf beperkingen zou opleggen op het gebied van de kwalitatieve bewapening (dat zou er dan bijvoorbeeld toe kunnen leiden, dat men er van zou afzien bepaald wapentuig aan te schaffen). Maar verder dan onderzxjek ging de nota niet. Uit niets bleek, dat technisch steeds meer verfijnde „conventionele" wapens net zo rampzalig kunnen uitwerken als kernwapens. Onduidelijkheid bleek ook te bestaan over de wapenhandel en het zgn. ..militair-industriële complex". Ronduit oneens waren de studenten het met het standpunt van de regering dat het terugdringen van de militaire uitgaven geen geschikt middel zou zijn om de bewapeningswedloop aan banden te leggen. (Aan de andere kant vond de regering weer wel, dat bezuiniging op de militaire budgetten soms een prikkel kan zijn tot overleg over wapenbeheersing en ontwapening. Enige onduidelijkheid dus). „In tegenstelling tot de regering vinden wif' aldus de studenten, „dat een beperking van de militaire uitgaven in aanmerking komt als ontwapeningsmaatregel. Volgens ons kan juist een stop op de defensiebegroting een eerste stap in de goede richting betekenen".

Defensienota Op dit punt kwam de ontwapeningsnota (afkomstig van buitenlandse zaken) dicht in de buurt van de defensienota (afkomstig van defensie). Een kleine zijsprong in die richting: oorspronkelijk was het de bedoeling van de regering geweest, om beide nota's als één pakket naar buiten te brengen. Dat lukte niet. De defensienota kwam in '74 met vertraging uit. De ontwapeningsnota moest daardoor een paar keer worden bijgewerkt. Bovendien kreeg deze nota op haar beurt met vertraging te kampen: het bureau Ontwapening

bleek te krap bemand en de aandacht van de staatssecretaris werd opgeëist door zijn werk in de Verenigde Naties. De nota's verschenen om die redenen een jaar na elkaar en bovendien ademden ze een totaal verschillende geest. Dat wil zeggen: het eerste hoofdstuk van de defensienota en de ontwapeningsnota leken nog wel op elkaar, maar het niveau van analyse dat uit de rest van de defensienota bleek, stak daar schril tegen af. Wanneer de defensienota over de financieeltechnische middelen komt te spreken, ontbreken de beleidsvoorstellen die in de ontwapeningsnota werden gedaan compleet. ,,In feite stopt de ontwapeningsnota waar de defensienota begint", zo stelden de studenten vast Ze typeerden het verschil tussen beide nota's als volgt: ,,In de ontwapeningsnota slaan veel doelen vermeld, zonder dat er middelen worden aangegeven om die doelen te bereiken. Tevens komen middelen naar voren die (nog) niet ten dienste staan van de Nederlandse regering. De defensienota houdt zich daarentegen voornamelijk bezig met het aangeven van middelen, die voor de regering bereikbaar zijn".

Wenen Al enige tijd zijn in Wenen besprekingen gaande tussen de NAVO-landen en de landen van het Warschau-pact over wederzijdse, evenwichtige troepenverminderingen, de zogenaamde MBFR-besprekingen (Mutual Balanced Force Reductions). Het wil niet erg vlotten. De besprekingen werden destijds op voorstel van het Warschau-pact gestart, die er stilzwijgend vanuit gingen dat bij de bestaande situatie de zaak in (machts-)evenwicht was. De NAVO vond dat niet. Van die kant meent men, dat de Warschau-pact-landen meer moeten verminderen dan de NAVO zelf. Men verkeert al enige jaren in een impasse. Ook een concessie van de NAVO, bestaande uit een voorstel om duizend taktische kernwapens te verwijderen uit Europa heeft daarin geen verbetering gebracht. Al was het zo, dat die duizend kernwapens toch niet nodig waren voor een effectieve verdediging, niettemin beoordeelden de studenten het inbrengen van tak-

tische kernwapens in de besprekingen positief: ,,Het gaat hier om een principiële zaak. De Nederlandse regering speelde bij het op tafel brengen van die wapens een belangrijke initiërende rol." In de nota kwamen de besprekingen in Wenen een paar keer voor. De regering beschouwde ze als middel om te komen tot wapenbeperking en wapenbeheersing. Het was duidelijk, dat men door het maken van ..afspraken" dit doel wilde bereiken. Over de inhoud van die afspraken werd niet veel gezegd en bovendien ging men er van uit, dat de besprekingen vroeg of laat zouden slagen. Niet voorzien was in de mogelijkheid dat ze zouden kunnen mislukken. Bij zoveel ongewisheid konden de studenten in de MBFR-besprekingen geen effectief middel zien. Helemaal geen toereikend middel wanneer de besprekingen mislukken: ,,Dan zal niet de ontspanning, maar juist de spanning tussen Oost en West vergroot zijn".

Helsinki De Conferentie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, die vorig jaar augustus in Helsinki werd afgesloten (zie VU-magazine van oktober '75) kwam eveneens in de ontwapeningsnota voor, al had die conferentie dan iets minder direct met ontwapening te maken dan die in Wenen: de Westerse deelnemers legden vooral de nadruk op humanitaire samenwerking. Niettemin werd in de ontwapeningsnota over Helsinki gezegd: ,,Het beleid dient gericht te blijven, op voortzetting van de ontspanning tussen Oost en West, door middel van regelingen en overeenkomsten, . die ertoe kunnen leiden dat de gemeenschappelijke belangen worden versterkt, het vertrouwen wordt hersteld en de geschilpunten op vreedzame en harmonische wijze tot oplossing kunnen worden gebracht". De studenten meenden, dat zo'n conferentie inderdaad positief kan uitwerken, maar „ontspanning in Europa is geen doel in de zin, dat men kan zeggen wanneer men nu „ontspannen' is en wanneer niet. Ontspanning is een proces waarvan de grenzen moeilijk zijn aan te geven. Zoals gezegd, heeft het houden van de conferentie zeker bijgedragen aan dit pro-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen