VU Magazine 1977 - pagina 61

m magazine 15 A'. 1 8 7 6

N°. 1374

rurotl JAARGANG.

E STANDAARD Prijs per Icwart^al KOndei hei Z o o d ï g s b . J i l V o o i Amsterdam • 2 ^ — inacn per poM / 2 . 9 0 E n k d o Nummer* j C««t «aa het Botcc

B C B E E L : \leaweMlijlt <7. AMMcrtfam

Advcrtentien. vuj r tot 6 itee** 90 Cest; tedere refel daarborea i s O n t ; Aaavr«gen of w ^ o e W » , van liefdefïven l o Cent per rejrt:

Wat speelde zich in de jaren die vooraf gingen aan de oprichting van de V U , honderd jaar geleden, zoal af? Net ais de vorige maand ook nu weer een greep uit de Standaard. Ditmaal: februari 1977

Kuyper: ,,Er is iets van aan"

Schaepman lastert Groen „ ffö/ ons aangaat, wij noemen de uitvinders van diergelijke historische feiten: lasteraars", schrijft De Standaard boos op 1 februari 1877. De rooms-katholieke „dichter"dr. H. J. A. M. Schaepman(de latere politieke leider) heeft zich vergrepen aan de nagedachtenis van Groen van Prinsterer. die mei '76 overleed. In het blad ,,Onze Wachter" had Schaapman uiteengezet, dat Groen zich steeds had verzet tegen het roomse volksdeel. ,. Telkens is het verneembaar dat wij geen gelijke rechten bezitten met de Nederlanders 'issus de Calvin' en slechts feitelijk worden gedoogd. Daar zijn nog getuigen die in 1853 uit Groen 's mond het voorstel vernamen om aide Roomschen over den Moerdijk te jagen en de Noorderlijke provinciën aldus gezuiverd over te geven aan het echte, ware Nederlandsche volk". De Standaard is briesend. Het blad herinnert eraan, hoe van r.k.-zijde al eerder met modder is gesmeten naar Calvijn. N og even en Groen zal. ,,tnet goedkeuring van alle Nederlandschepraelaten", te boek komen te staan als „ een heftig, onverdraagzaam Calvinist, die in 1853 voorstelde om aide Roomschen over den Moerdijk te jagen enz. Dit historisch feit wordi overal beschouwd als ten volle bewezen. De nieuwere Protestanten wagen het niei. er ook maar het geringste tegenin te brengen".

Worden zulke verhalende wereld m gebracht uit ,,verschoonbare partijdigheid" of is er sprake van,,opzettelijke historievervalsching"?, vraagt De Standaard zich af. „Bedoelt men om, in mannen als mr. Groen van Prinsterer, de geheele anii-revolutionaire partij verdacht en gehaat te maken in de oogen van alle Roomsch-Katholieke landgenooten? Is het niet beter hei gebruik dier middelen over te laten aan die,, liberalen" die, om zich zelven schoon ie wasschen hun eigen wandaden eenvoudig op rekening schrijven der tegenpartij''" Op 17 februari mengt Kuyper zich in het debat. Hij heeft zijn rustkuur in Nice even onderbroken in verband met het juist verschenen wetsontwerp Lager Onderwijs (zie V U-magazine vorige maand) en staat op het moment dat zijn bijdrage in De Standaard verschijnt op het punt naar Nice terug te keren. Het bednegelijke in het verhaal van Schaepman is, zo schrijft hij, dat er,, iets van aan " is. Maar ,,een iets waardoor hel .scherp verwijt, verre van vergoeilijkt, eer te onvergeeflijker wordt". Groen heeft, zo schrijft Kuyper. sedert 1834. na de Belgische troebelen met de gedachte gespeeld of een administratieve scheiding tussen Nederland ten noorden en ten zuiden van de Moerdijk aanbeveling zou verdienen. In 1840 had Groen in zijn,,Bijdrage lot Herziening der Grondwet" onder meer geschreven: ,,//i de

scheuring van hel Rijk in 1830 ligt een les toepasselijk voor het Rijk, gelijk hei nu samengesteld is".,, Men geve aan Noord-Brabant en Limburg, in ons en in hun belang, een afzonderlijk bestuur. Aldaar zou behoudens de verkregene regien der Proiestantsche Gemeenten en der Protestanten, aan de Roomsche godsdienst voorrang, evenzeer als vrijheid worden verleend en in de regien der Provinciale Staten, naar de tijdhehoefte ontwikkeld, zou men spoedig den grondslag der al-oude, geliefde en krachtvolle vertegenwoordiging terug gevonden hebben ". K uyper voegt er aan toe, dat Groen het tot in 1870 heeft betreurd dat zijn denkbeelden over een administratieve scheiding niet zijn doorgegaan. Groen wilde voor het land beneden de M oerdij k eigenlij k hetzelfde als wat,, Rome én voor Ierland én voor Polen steeds als het toppunt harer wensehen heeft beschouwd: administratieve scheiding mei voorrang van den Roomschen godsdienst", aldus Kuyper. Het ergerlijke in de aanvalvan Schaepman is, naar zijn besef, dat er bij alle onwaarheid in de voorstelling van zaken, ook,.;W.v van aan" ii,. Later in de maand. de27sle. wijdt Kuyper, die ten tijde van Groen's overlijden al ziek was en niet kon schrijven, een hoofdartikel aan hel heengaan van,,i)e Veldheer van ons Legerkc". ,,Door hei wegvallen van zulk een per-

soonlijkheidmoet aanvankelijk hel evenwicht wel verbroken zijn: de kracht, die in de saam werking der velen ligt, lijden. Immers, meer nog dan onze veldheer was hij onze geestelijke vader, uil wiens gedachten wereld ons denken leefde; die de termen vond, waarin we ons uitdrukken zouden: en wiens voetstap voor ons uit moest gehoord worden, zouden we. zonder angste, voorttreden op den weg! Nu dal alles (lang voorzien en toch nog ongedacht.') zoo plotseling wegviel, moesten onze gelederen wel in verwarring deinzen". Kuyper roept zijn lezers op om ondanks het verlies dat i.s geleden, de. nabije toekomst onder ogen te zien (in juni zijn er verkiezingen). ,,Alis de gezichtseinder helder, nog trekt een kille damp aan onze voeten op. Dies komt hei op tegenwoordigheid van geest, op kalm beramen, op koel bezinnen voor 'i ogenblik aan. Vergeel niet. Ditmaal voor 'i eerst gaat ge in het vuur zonder veldheer: treki ge uit zonder leader! (...) Christenvolk in Nederland! Veel kan verspeeld worden. Hel oogenhlik dal we tegengaan is ernstig bij uitnemendheid. Gij draagt rouwe. Wij met u. Maar zelfs door den rouw van het hart wordt geen plichtsverzuim vergoelijkt".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen