VU Magazine 1977 - pagina 185

t ^ magame 7

Van Zuthem: Ik ontmoet nogal eens directeuren die allerlei zaken hebben moeten terugdraaien, omdat de reacties van het personeel zo lauw waren. Men heeft de medezeggenschap bij gebrek aan interesse stopgezet. Dat komt. denk ik, doordat in het beroep dat op de mensen wordt gedaan belangstelling te tonen, verantwoordelijkheid te dragen, het belang van de mensen of hun behoefte voorop staan. Op zichzelf is dat juist, maar die twee bronnen zullen snel opdrogen, omdat medezeggenschap niet alleen een kwestie is van belangen en behoeften, maar vooral ook een morele Zaak. die voortvloeit uit het feit datje aan een produkt sleutelt. Pruijt: Dat voelen veel mensen niet of nauwelijks op die manier aan. Van Zuthem: Nee, maar ik geloof, dat als je mede-zeggenschap verder wilt ontwikkelen, die bron de motivatie zal moeten geven om er iets meer van te maken. Op het ogenblik wordt verantwoordelijkheid nog sterk opgevat als iets dat met de direkte werkzaamheden te maken heeft. Voor bij voorbeeld het rechtstreeks benoemen van commissarissen komje bij werknemers vaak weinig interesse tegen. Pruijt: De kern van de nuance-verschillen in de antwoorden die we beiden op dezelfde vragen hebben gegeven, zit in het feit, dat ik sterk ben uitgegaan van mensen zoals ik ze vandaag tegenkom en van de vraag of de structuren die er nu zijn, de mensen de mogelijkheid geven om datgene wat ze graag zouden willen, ook te doen. M'n antwoord daarop is in grote lijnen: ja. Prof. Van

Zuthem zou de mensen zelf graag anders hebben. I k denk dat de mate waarin iemand zich verantwoordelijk voelt, sterk afhangt van het soort werk dat hij doet. Een onderwijzer of leraar zal zich in hoge mate verantwoordelijk voelen, want zijn werk is een totaliteit, is overzienbaar. De meeste mensen in de bedrijven zijn maar bij een klein stukje van het productieproces betrokken en zullen daardoor veel meer moeite hebben zich verantwoordelijk te voelen voor zaken waar ze zelf buiten staan. Het zal niet eenvoudig zijn deze mensen tot een andere wijze van denken op te voeden.

Loonconflict Prof. Van Zuthem bracht in de loop van het gesprek het loonconflict ter sprake. Dit gebeuren kon zijns inziens gelden als een schoolvoorbeeld van waartoe een te beperkte visie op verantwoordelijkheid leiden kan. Van Zuthem: Het viel me op — niet voor de eerste keer overigens — dat we werknemers in een positie hebben geplaatst, waarin het voor hen legitiem is om te pleiten voor een loonsverbetering, los van de vraag welke consequenties dat heeft voor een even direkt belang als de werkgelegenheid. Op sociaaleconomisch vlak draait het om drie grote zaken: loon. winstposities van bedrijven en werkgelegenheid. Voor elk van de drie hebben we een aparte maatschappelijke instantie gecreëerd: de overheid is verantwoordelijk voor de werkgelegenheid; de ondernemers voelen zich in de eerste plaats verantwoordelijk voor de rentabiliteitspositie en de vakbonden zorgen voor de lonen van de werknemers. En dat terwijl deze drie zaken sterk met elkaar samenhangen. Pruijt: Het merkwaardige is. dat we wel instellingen gecreëerd hebben die deze drie gezichtspunten in één organisatie verenigen (de SER is een duidelijk voorbeeld en voor zover het werkgevers en werknemers betreft de Stichting van de Arbeid) maar dat die de laatste jaren steeds vaker buiten werking worden gesteld; op de kritieke momenten functioneren ze niet meer. Aan de andere kant moet ook worden gezegd, dat er een gevoel van verantwoordelijkheid bij de drie partijen in dit conflict gebleken is.

Van vakbondszijde zijn geen extreme eisen gesteld. Het ging in wezen om bescheiden verschillen. De vakbeweging heeft zich gematigd vanwege een stuk verantwoordelijkheid dat men voelde voor de werkgelegenheid. De werkgevers hebben een bod gedaan dat uit het oogpunt van het verbeteren van de rentabiliteit eigenlijk te hoog was. Dat hebben ze gedaan, begrijpende wat de positie van de werknemer in deze was. Ook de overheid heeft een inbreng geleverd. Blijkbaar is er toch al een zo groot gevoel van verantwoordelijkheid gegroeid in de afgelopen tijd, dat men, zelfs wanneer men de organen die er voor gecreëerd zijn, buiten werking stelt, het niet kan laten die verantwoordelijkheid toch te beleven. Van Zuthem: De uitkomst is deze keer zodanig geweest dat iedereen er vrede mee zou kunnen hebben. Maar wanneer dezelfde problematiek van loon, winst, werkgelegenheid zou worden toegepast op ondernemingsniveau en wanneer de ondernemingsraad zich zou gaan ontwikkelen tot een personeelsraad, die zich primair zou gaan richten op het eigen belang, dan zou de medeverantwoordelijkheid kunnen worden teruggeworpen tot een niveau van twintig, dertig jaar terug. Ik denk, dat we precies de andere kant op moeten: dat we de werknemers moeten wennen aan heel die complexe verantwoordelijkheid. Winst is daarbij inbegrepen, want die leidt niet alleen tot uitkeringen aan investeerders, maar ook tot continuïteit van de onderneming en dus van werkgelegenheid. Veel werknemers zijn daar nog niet aan toe. Pruijt: Het is aan de andere kant wel zo, dal

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen