VU Magazine 1977 - pagina 300

j

I/U magazine 34 Geen totaal-visie

achttiende eeuw in Amsterdam gepleegde In de loop van het gesprek met VU- misdaden de computer invoerde. magazine merkt mr. Faber op. dat in de aflevering ,,Misdaad en straf' werd Wat is de probleemstelfing van dit ondervoorbij gegaan aan het feit, dat er nog veel zoek? zaken onbekend zijn. Dat er, met andere woorden een te stellige toon te beluisteren De belangrijkste vraag waarop ik tenslotte viel; dat er hier en daar te lichtvaardig werd ben terecht gekomen luidt: is er verandeovergestapt van de rechtspleging in de ene ring te bespeuren in de strafrechtsperiode naar een volgende, alsof er geen toepassing in de tweede helft van de achtverschillen zouden bestaan. ,,0p de ge- tiende eeuw onder invloed van de Verlichschiedenis van ons strafrecht" zegt hij, ting. Daar zijn andere vragen bij gekomen, ,,bestaat geen totaal-visie. Er zijn wel wat zoals bijvoorbeeld: had de rechter vrijheid witte plekken ingevuld; zo is er bijvoor- bij het bepalen van de straf? Was er sprake beeld vrij veel gedaan aan de codificatie I = van een zekere gewoontevorming? Welke vastleggen in regels) van het strafrecht in rol speelden wetten? Daarnaast komen we de vorige eeuw, maar met name over de ook het een en ander te weten over wie de praktijk van het strafrecht bestaat geen delinquenten nu eigenlijk waren. representatief overzicht. We kennen wel geruchtmakende of baanbrekende , ,geval- Is om te beginnen over dat laatste iets te len". Ons beeld wordt grotendeels ge- zeggen? vormd door een legpuzzel daarvan." De laatste jaren is er een groep onderzoe- Dan moet ik eerst iets zeggen over de makers bestaande uit historici, criminologen nier waarop we aan onze gegevens zijn en juristen aan het werk gegaan om dit gekomen. Mensen die van een bepaald ,,wat eenzijdige" beeld te vervolmaken. misdrijf werden verdacht en van wie men Dat betekent onder meer: tellen. Aan dat het nodig vond hen op te sluiten, kwamen werk is men in 1973 begonnen en het is nog in de ,,hoeien" terecht, dat zijn de kelders in volle gang. De computer bewijst vele onder het tegenwoordige paleis op de diensten. Mr. Faber ziet een dergelijke on- Dam. Die speelden dus eigenlijk de rol van derzoeksmethode wel als betrekkelijk wat tegenwoordig het huis van bewaring is. nieuw, maar niet als ,,alleen- Van deze mensen werden tal van gegevens zaligmakend". Studie van afzonderlijke opgenomen, zoals leeftijd, geboorteplaats. gevallen, minutieuze detailstudies blijven beroep. Die zijn terug te vinden in de, xoneven noodzakelijk. Het hangt er maar van fessiehoeken". Daarnaast waren er ook af wat de doelstellingen van een onderzoek mensen, die niet in hechtenis werden gezijn. Het onderzoek waaraan mr. Faber nomen, zoals dat ook nu nog gebeurt. Zij zelf bezig is bracht met zich mee dat hij werden op de,,5c/7owfe«ro/" gedaagd. Het gegevens over 12.000 in de loop van de is niet helemaal duidelijk waarom tegen

Ja^cri^/"UL^t^

'2^ ii-'f-^

"^*-

-

C^

/f^A-^V

y^Ji^^^^'

(l^rfrf'f'.'r-.'-^

Fragment uit een Amsterdams „confessieboek": Johannes Jacob Frank. Gevraagd hoe hij gev(angene) genaamd en hoe oud hij is. Z(egt) Johannes Jacob Frank en veertien jaaren oud te zijn. G(evraagd) waar hij gev{angene) gebooren is, waar hij woond en wat zijn kostwinning is. Z(egt) in de Thuinstraat binnen deese Stad gebooren te zijn, bij zijn moeder te woonen en Schildersjongen te zijn.

hen een andere procedure werd gevolgd. Voor een deel kan dat worden verklaard uit het feit dat het om delicten ging. die men in die tijd vermoedelijk minder ernstig vond Geweldsdelicten - we hadden het er al even over - werden minder zwaar aangerekend dan vermogensdelicten. Wie een handdoek stal van de bleek riskeerde daarmee een forse straf; stak je iemand een mes tussen de ribben dan kon dat met een boete aflopen. Geweld was in die samenleving gewoon, vandaar dat men zich er minder ernstig tegen afzette, vandaar ook datje in de,,boeien" lang niet alle mensen aantreft die betrokken zijn geweest bij vechtpartijen en dergelijke. Die kwamen vaak op de schoutenrol terecht Er zijn ook aanwijzingen - erg stellige uitspraken kan ik daar niet over doen - dat de sociale status van de delinquent een rol speelde als het er om ging of hij in hechtenis zou worden genomen of op de schoutenrol geplaatst. Volgens sommigen kwamen vooral poorters (die burgerrecht hadden gekregen) op de schoutenrol. Dat zou er dan op duiden, dat er een heel duidelijke vorm van klasse-justitie bestond. Ik zelf meen, dat het niet zo scherp lag, dat ook de ernst van het delict een rol speelde. Gegevens uit de confessieboeken en van de schoutenrollen zijn dus een belangrijke informatie-bron voor ons geweest. Wat kan er worden gezegd van de mensen die in in de ,,boeien" terecht kwamen? Allereerst dat een flink aantal van hen kan worden beschouwd als immigranten. Over de hele 18e eeuw genomen is ongeveer een derde van het toaal aantal mensen-in-hechtenis geboren in Amsterdam; een derde is afkomstig uit de rest van Nederland, vooral uit Gelderland, Utrecht en Noorden Zuid-Holland (ook deze mensen zou je eigenlijk al immigranten kunnen noemen: Gelderland was toen voor Amsterdam buitenland) en een derde kwam uit het,,echte" buitenland, vooral uit Duitsland. De Duitsers waren- zou men kunnen zeggen de gastarbeiders van toen. Tegen het einde van de eeuw stijgt het aantal in Amsterdam geboren gedetineerden tot 50. 60 procent van het totaal. Er moet sprake zijn geweest van een duidelijk teruglopende immigratie. De aantrekkingskracht van Amsterdam verminderde onder invloed van de slechter wordende economische toestand. In de tweede helft van de eeuw kreeg men meer aandacht voor bepaalde achtergronden. Er wordt bijvoorbeeld gevraagd hoe lang men al in de stad is. Vaak blijkt dat dat maar een dag, of een paar dagen te zijn. Ook gaat men dan naar het adres vragen. Vaak is dat een logement, of men is ingetrokken bij anderen of men heeft in het

^

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen