VU Magazine 1977 - pagina 73

\^ magazine 27

Dr. Stam: „Idee dat roken moet verminderen lijkt >5 langzaam door te dringen Op de dag dat de regering een paar maatregelen bekend maakte die bedoeld waren het roken tegen te geen (14 januari); in de week dat dr. L. Meinsma, directeurvanhet Koningin Wilhelminafonds, liet weten er ernstig aan te twijfelen of die maatregelen enig effect zoudenkunnen opleveren (18 januari), werdenook aande VU het roken en de schadelijke gevolgen daarvan ter sprake gebracht. Dr. J. Stam aanvaardde die dag een lectoraat in de inwendige geneeskunde, in het bijzonder de longziekten, met een openbare les, die ,,Inde stroomversnelling" heette. Deze les was grotendeels gewijd aan de CARA. een verzamelnaam voor aandoeningen als astma, chronische bronchitis cd. Dr. Stam meldde, dat grote vooruitgang is geboekt bij het onderkennen van de vormen van allergie die bij deze ziekten voorkomen en dat het arsenaal geneesmiddelen dat ter bestrijding beschikbaar is. zich navenant heeft uitgebreid. Veel patiënten zijn thans — wanneer ze het kunnen opbrengen vaak ter controle te gaan en daarbij gehoor kunnen vinden bij hun arts — in een goed evenwicht te brengen, aldus dr. Stam. Het was een nogal technisch verhaal; het blijft hier verder buiten beschouwing. Vlinder hoopgevend was. wat dr. Stam te zeggen had over het roken en longkanker. Samen met medewerkers van de vakgroep klinische psychologie en conllictuologie (die in het verleden al eens hadden getracht rokers via hypnose van hun gewoonte al te brengen, zie o.m. VU-magazine november 71) deed dr. Stam een onderzoek naar de bruikbaarheid van een medicament voor degenen die met roken willen stoppen. Aan dit middel wordt een werking toegeschreven als die van nicotine. Enerzijds zou hierdoor de behoefte aan nicotine kunnen verminderen, anderzijds wordt ervan gemeld, dat het roken onmogelijk zou maken: wie het heeft ingenomen en gaat roken, zou last krijgen van duizeligheid, misselijkheid, hoofdpijn, transpiratie.

Placebo Bij het onderzoek waren veertig vrijwilligers betrokken, die te kennen hadden gegeven met roken te willen ophouden. Aan de deelnemers werd eerst gevraagd enige weken bij te houden hoeveel ze per dag

rookten. Aangenomen werd dat van het bijhouden van het aantal alleen al een vermindere werking zou kunnen uitgaan, hetgeen in deze proef niet het geval bleek te zijn. Vervolgens kreeg een aantal proefpersonen het medicament toegediend; de anderen kregen een „placebo", dat is een middel er wel zeer „medisch" uitziet, maar geen enkele werking heeft van zichzelf. De proef werd „dubbelblind" gedaan, dat wil zeggen: de arts wist niet of hij het echte middel of een placebo gaf, de proefpersonen wisten niet wat ze kregen. De uitkomst kwam kort en goed hier op neer: in deze proef kon aan het medicament geen werking worden toegeschreven; het zgn. ,,placebo-effekt" leek veel groter. Vijf van de tien personen die een placebo hadden gekregen, staakten het roken, althans voor enige tijd. Met andere woorden: in dit geval was niet belangrijk geweest wat de arts gegeven had, maar het feit dat hij iets gaf. Tot VU-magazine, dat over een dergelijk resultaat bevreemding uitsprak, zei dr. Stam, dat het placebo-effect zich ook kan voordoen bij andere kwalen: ,, il moest eens weten hoe hoog het bij voorbeeld is bij het geven van slaapmiddelen of bij het bestrijden van geringe pijn. ledere arts die wetenschappelijk werk wil doen, zou eens in z'n leven een ,,dubbelblind"-studie moeien doen. Dat is geweldig leerzaam. Je staat er bij voorbeeld van te kijken welke reacties mensen op placebo-tab letten kunnen krijgen. In onze proefopstelling waren er mensen die over buikpijn gingen klagen na het innemen van zon tablet. Kennelijk gaat er echter ook een grote geestelijke steun uit van het feit dat men ,, iets" tegen z'n klachten krijgt."

Tuberculose In zijn les herinnerde dr. Stam er aan, dat dank zij nieuw ontdekte, krachtige geneesmiddelen en door een goede opsporingstechniek en controle men er in Nederland in is geslaagd de tuberculose een halt toe te roepen. Hij toonde de volgende, aan het CBS ontleende cijfers: STERFTE ALLE VORMEN VAN TUBERCULOSE jaar 100.000 inwoners 1946 47 1950 19 1960 2.8 1970 1.2 1974 1.34 Dit medische succes is vooral te danken geweest, zo zei dr. Stam tegen VU-magazine aan de ,,gouden greep" die men destijds deed bij het opzetten van een opsporings- en controle-lichaam. Er werden verenigingen opgericht, die consultatiebureaus stichtten ter bestrijding van tbc, die slechts een klein gebied behoefden te bestrijken en waar slechts een korte, gerichte ,,screening" behoefde te worden uitgevoerd. Sinds de tbc in Nederland nauwelijks een medisch probleem meer vormde, hebben de longspecialisten zich moeten omschakelen. Ze werden met name geconfronteerd met een verdubbeling in twintig jaar van het aantal sterfgevallen door kanker aan longen of luchtwegen. Ook hierover produceerde dr. Stam een aantal cijfers: STERFTE LONGKAN KER /lOO.OOO jaar 1950 1960 1962 1964 1966 1968 1970 1971 1972 1973 1974 1975

mannen 23.4 46.6 53.4 59.2 64.3 71.7 76.4 79.6 79.6 83.2 85.8 89.3

vrouwen

3.3 4.1 4.1 4.6 4.4 5.4 5.3 5.4 5.9 5.5 6.6 6.5 (brond: CBS, de cijfers over '75 werden onder voorbehoud gepubliceerd) Dr. Stam wees er nog op, dat dergelijke

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen