VU Magazine 1978 - pagina 24

bZJ magazine 22 een hele natuurlijke zaak. Ontwijken doen we nen stimuleren, de dood te verdringen en dan allemaal en niet alleen de gedachte aan de dood. ontstaat er een situatie zoals Thomas Mann die Ik weet niet of u graag naar de tandarts gaat. zo voortreffelijk beschreef in zijn roman „ D e Ik in ieder geval niet. Als ik naar de tandarts moet Toverberg": weliswaar geen bejaardentehuis dan denk ik: nou ja, dat is pas volgende week; • maar een sanatorium voor tbc-patiënten, waar nog maar even niet aan denken. Die neiging — als ging het om een langdurige vakantie — hebben we allemaal met zaken die w e naar men er vrolijk op los leefde, at, dronk en vrolijk vinden. Maar we drukken 'de gedachten eraan was en de dood angstvallig weghield, ondanks niet echt weg. Het krampachtige ontbreekt. de zeer reeële aanwezigheid ervan. In de tweeIk denk dat je het ontwijken van de gedachte de plaats zal, wanneer de dood als een zich niet aan, en van de confrontatie met de dood in het opdringende werkelijkheid aanvaard wordt, de bejaardentehuis vrij veel aantreft. Dat is een bewoner de ruimte gegeven worden om in het gezonde situatie en zelfs een manier om met eigen leven tot aanvaarding van de dood te kozulke zwaarwegende zaken om te gaan. Naar men en om via de identificatie met anderen bemijn indruk is ontwijken van de gedachte aan zig te zijn zichzelf als sterfelijk mens te leren de dood — onder de bewoners van Het Laatste zien en te leren aanvaarden. Kwartier althans — de meest voorkomende manier van reageren. Hoewel zij hun deelname Irritatie aan rouwevenementen vaak beperkt houden om Vooral van de kant van het personeel in het beniet meer dan nodig is met de dood geconfron- jaardentehuis verneem je nogal vaak de klacht, teerd te worden, neemt dit niet weg dat velen dat de bewoners zo nieuwsgierig zijn en van dit, zonder grote problemen, op gezette tijden die nieuwsgierigheid ook zo duidelijk blijk geven wel doen, bij voortseeld wanneer een goede be- bij rouwevenementen en dergelijke. In het bekende overleden is. En terwijl men duidelijk pro- gin heb ik me daar ook wel eens aan geërgerd. beert onderling de gesprekken over de dood in Later ben ik die zogenaamde nieuwsgierigheid te perken, kostte het mij in de regel weinig anders gaan waarderen. Maar die aanvankelijke moeite dit thema aan te voeren. irritatie van mijn kant klinkt overduidelijk door in het volgende voorval.

Vrijheid Ik vind dan ook dat zij, die in bejaardentehuizen werken, rekening moeten houden met de behoefte van de bewoners om de gedachte aan de dood, wanneer zij dat willen, te kunnen ontwijken. De situatie waarop ik doel, namelijk die van de onopvallende aanwezigheid van de dood moet positief gewaardeerd worden. Dat w i l zeggen dat de organisatie van het tehuis ernaar moet streven de handelingen in verband met de dood van bewoners, voor zover men dat in de hand heeft, zo te organiseren, dat bewoners zo weinig mogelijk op onvoorziene en onvermijdbare wijze met de dood geconfronteerd worden. Het hier en daar nog geldende gebruik, dat men verwacht dat alle bewoners van een tehuis wanneer er iemand overleden is, langs de opgebaarde defileren, het verplicht aanwezig zijn op de begrafenis in een dergelijk geval en het organiseren van andere, gezamenlijke rouwuitingen met een verplicht karakter zijn zaken, waarmee men zeer voorzichtig moet omspringen. Bewoners moeten zoveel mogelijk de vrijheid hebben zelf te bepalen in welke mate zij bij een sterfgeval met de dood geconfronteerd willen worden. Maar ook het andere element verdient de aandacht: de aanwezigheid. Het zou niet wenselijk zijn te streven naar het zoveel mogelijk afwezig-zijn van de dood. In de eerste plaats is het eenvoudig onmogelijk de dood als wezenlijk element in een bejaardentehuis weg te denken. Wanneer men dat toch op een krampachtige wijze probeert en de organisatie van het tehuis daar w e l bewust aan meewerkt om de dood als het ware weg te moffelen, dan schuilt daarin een groot gevaar. Een geforceerd ontkennen kan het gevolg zijn en dat accentueert de huiveringwekkendheid van de dood alleen maar. Het kan de bewoners belemmeren de nadering van de eigen dood te aanvaarden. Het zou de bewoners kun-

Toen mevrouw Van Zwet begraven werd stonden op alle verdiepingen bewoners voor het raam in de gang naar het uitdragen te kijken. Ik voegde mij bij een groepje bewoners op de gang waar mevrouw Van Zwet gewoond had. Er werden opmerkingen gemaakt over het aantal auto's, de onhandige manoeuvres van de chauffeurs en de vraag welke begrafenisonderneming de begrafenis verzorgde. Toen de stoet was weggereden liep men haastig naar het andere raam, vanwege de kans dat de stoet van daaruit nog een keer te zien zou zijn. Dat was afhankelijk van de begraafplaats waar de begrafenis zou plaatsvinden. Er werd uitvoerig gedelibereerd over de vraag welke route gekozen zou worden. Toen het wat langer ging duren ontstond bezorgdheid of we de stoet nog te zien zouden krijgen en geleidelijk aan ging men uiteen. Tijdens het wachten slaakte een bewoner de wat stereotype verzuchting: „Ja, heden ik, morgen gij" en sommige anderen mompelden instemmend. Verder werden er wat opmerkingen gemaakt over de familieverhoudingen. Een bewoner die de familie van jongs af aan kende kon

,,Alsje blijft Staan bij de Oppervlakkige constatering dat die mensen bij een sterfgeval alleen maar nieuwsgierig zijn, of zich alleen maar bezig houden metonbelangrijke dingen, dan vergeet je, dat ze bijna spelenderwijs met de dood bezig z i j n . "

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen