VU Magazine 1978 - pagina 191

m magazme 13 A'.

n j F D F JAARGANG.

Wat speelde zich in de jaren die vooraf gingen aan de oprichting van de V U , honderd jaar geleden, zoal af? Net als de vorige maand ook nu weer een greep u i t d e Standaard. Ditmaal: mei 1878

N". 1374

DE STANDAARD Piij» per itwifi, il «inde h« ZoaAi^iT'.^d Voot Amsrcrdin) Z ^ — F rwico per post / 3 Lnkf'c V;'i[im«ri 5 Cort u a Wt Burc-

IHrcetwar-Ul^fl^r J. H. KBUTT.

A-Jveitenhea vio i Mt 6 Kgeb 9a C<»t, iedert regd dujbo»™ i; O-nt. Aaovrigen of v * T « t t „ van lipfdef jvtn 10 (>nt per re?e!

Besluit tot buitenparlementaire actie

KUYPER ROEPT OP TOT 'AGITATIE' ,,Moet er niet zijn agitatie? Laat ons dien naam niet schuwen, de naam bij de zaak. Agitatie in den zin van pHchtsbetrachting, van het organiseren van een volkspetitionement". Aldus spreekt dr. Abraham Kuyper donderdag 2 mei in het gebouw voor K. en W. in Utrecht, waar de Vereniging voor Christelijk Nationaal Onderwijs haar jaarvergadering houdt. De Standaard bevat twee dagen later een pagina-groot verslag van dit gebeuren. Een dag eerder kon De Standaard onder laatste berichten" reeds de telegrafisch uit Utrecht ontvangen tijding melden dat de Vergadering hare goedkeuring had gehecht aan een voorstel van de heren Kuyper. De Geer en De Savornin Lohman ,,tot organisatie van een volkspetionement aan den Koning, na eventuele aanneming van het ontwerp-Kappeyne". Dag in dag uit verschijnen in mei „driestarren" in De Standaard, waarin het volk gemobiliseerd wordt tot een grote buitenparlementaire actie voor het geval de Tweede Kamer zou instemmen met het wetsontwerp ,,Kappeyne" op het lager onderwijs. Dat dit zal gebeuren, staat reeds vast; de neuzen zijn al geteld. Reeds heeft het bestuur van het Nederlands Werkliedenverbond Patrimonium/Vaderlijk Erfdeel een deputatie naar de Koning gezonden met een adres dat 2 mei in De Standaard wordt

afgedrukt:,, Wij komen. Sire! voor onze kinderen pleiten''. Gewezen wordt op de doopbelofte, die men niet kan houden zonder christelijke scholen. ,,lJwe majesteit bedenke toch dut wijden gansen dag aan onzen arbeid zijn en de opvoeding van onze kinderen dus grootendeels op de school plaats heeft". Het slot van het adres aan het Werkliedenverbond luidt: ,,Uwe Majesteit gelieve toch te bedenken dat wij ons deel niet uitsluitend in deze wereld hebben, en dus de ellendigsten van alle menschen worden, indien wij onzen kinderen ook nog het deel van den hemel zouden bemoeilijken". Getekend: K. Kater en J. Sijhrant.

Petitie ,,Moeten we nu hebben een volkspetitionement?" vraagt Kuyper 2 mei in Utrecht. ,,Wat is in den constitutionelen staat de beteekenis van het recht van petitie? Dit: dat. zoodra de wettelijke Volks- • vertegenwoording blijkt niet meer de werkelijke natie te vertegenwoordigen, deze een middel hebben om dit te verbeteren, als het ware een veiligheidsklep. Spreekt nu werkelijk de Kamer uit wat in ons volk leeft? Noch in de Eerste, noch in de Tweede Kamer.

vindt men eenigen eerbied voor ons lijden en niet veel meer dan spot, waar onzerzijds ons recht wordt gevraagd •'. En daarom zal men zich tot de Koning moeten wenden. Het Huis van Oranje betekent ( . . . ) in de geschiedenis: bescherming van het verdrukte, beveiUging van de bedrukte conscientie met name, zoo in Nederland als in Europa. Juist naar den eisch den constitutie is het de Koning, die ais de legale macht het volli verdrukken wil, het weer voor dat volk opneemt, en deze is ook de lijn, waarin het Huis van Oranje zich steeds bewoog". Met twee stemmen tegen wordt het besluit genomen om een volkspetitionement te organiseren. En dan breekt de pennestrijd pas goed los. Elke dag gaat De Standaard er tegenaan. Uit een driestar van 7 mei: ,, Voorts toone dan nu deze weken ook de pers der ch ristelijk-historische richting eens wat ze vermag, door met kalmen ernst én rusteloos het klavier van de volksconscientie te bespelen". Kuyper zelf geeft het voorbeeld. Zijn oproep tot ..agitatie"" levert zoveel boze reacties op in de regeringsgezinde pers dat De Standaard vrijwel dagelijks over het onderwerp kan schrijven zonder vervelend te worden. De organisatoren van het Volkspetitionement wordt voor de voeten geworpen, dat zij de Kamer willen intimideren, de Grondwet opzij willen .schuiven en ,,den Koning door den wilden volkshoop beheerschen wil-

den" (Kamper Courant): de NRC evenals het Vaderland lijkt de beweging maar een kunstmatig opgeschroefde zaak. . .Daarvoor is De Standciard nu reeds dag aan dag aan het agiteeren". Onzedelijk vindt Het Vaderland de actie. .,Onzedelijk omdat de agitators uit het antirevolutionaire kamp onverantwoordelijk handelen, indien zij tegen beter weten in de eenvoudige lieden, die gewoon zijn te doen wat dominé wil. diets maken, dat het bij het ontwerp-Kappeyne boven alles de vraag geldt: een school met of zonder den bijbel'.^" En oneerbiedig jegens de Koning acht Het Vaderland de actie ook, want het zou de bedoeling zijn dat een deputatie met de verzamelde handtekeningen naar de persoon van de Koning zal gaan en hem zeggen: „Sire, WIJ WILLEN den Bijbel op de school terug". Vooral deze veronderstelling acht De Standaard ,,een grievend verwijt". .,Een soort optocht alz.oo. van de Jacobijnen-club naar Versailles! Het gepeupel naar het paleis! Niet om te smeeken, maar te eischen! Met een, niet ,,wij vragen", maar ,,wij WILLEN , Koning!" in de van oranje tot bloedrood verdonkerde banier. Mogen we vragen, oj'de redactie die ons dit woord van muiterij en oproer op de lippen lei, zelve in ernst gelooft dat er ook maar één onder al

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen