VU Magazine 1980 - pagina 355

VlJ MAGAZINE

45

,

n

Foto

van

Breitner

van

de

Nieuwe Kerk

op de Dam

In het kerkrecht was commissaris Storck wat zwakjes onderlegd, laat staan dat eenvoudige Amsterdamse dienders aanstonds wisten tegen wie nu precies de sterke arm moest worden opgeheven. En zo klinkt nog in het 1928 verschenen boek van Rullman .Jcerkherstel" het verwijt dat de Amsterdamse Politie zich schuldig heeft gemaakt aan Juridisch onverdedigbaar optreden. "Maar het was niet voor het eerst, dat de po/itie partij koos in een kerkelijken strijd. Tijdens de Aischeiding was hetzelfde gezien". Wat gebeurde er in Amsterdam in 1886? Dat het kerkelijk conflict tussen or-

thodoxen, irenischen en modernen zou uitlopen op een kerkscheuring,

zat al enige tijd in de lucht. De zaak in de loop van december 1885 de Amsterdamse kerkeraad. in meerderheid Kuyperiaans, besloot dat de Kerkvoogdij, die de' kerkelijke goederen beheerste, bij een eventueel conflict "den oorspronke/ijken kerkeraad, die de gemeente bll Gods Woord zocht te bouden, a/s den eenig wettigen zou er-

escaleerde toen

kennen".

Het was duidelijk: de strijd om de gebouwen was daarmee ontbrand. De tegenzet van het Classicaal Bestuur kwam snel. Aile kerkeraadsleden en dominees, die voor dit besluit hadden gestemd, werden op 4 ja'!uari 1886 halsoverkop geschorst, tachtig personen in totaal. 5 predikanten, 42 ouderlingen en 33 diakenen. De hele avond repten bedien-

in de

jaren

van

Kuypers kraakactie

den zich door de stad om de schorde tachtig te bezorgen. Om twaalf uur 's nachts ging de schorsing in. Het Classikaal

singsbesluiten bij

Bestuur vergaderde

in de

Consisto-

rie van de Nieuwe Kerk. Na de vergadering sloot een der schorsers ds. Westhoff de deur van de consistorie af en stak de sleutel in zijn zak. Tot de geschorste ambtsdragers behoorde ook president-kerkvooqd dr. F. L. Rutgers. Hij kende de regels, bij een schorsing bleef je nog wei kerkvoogd.

Diezelfde maandagavond 4 januari 1886 dreigde hij reeds de consrstonedeur te laten opensteken wanneer ds. Westhoff de sleutel niet afgaf. Het Classikaal Bestuur had over de kerkelijke goederen van een plaatselijke gemeente niets te vertellen: ds. Westhoff was buiten z'n boekje gegaan. Deze

-

ook niet gek

-

liet een nieuw

Amerikaans vleugelslot op de deur schroeven en vier ijzeren pantserplaten aan brengen over de panelen aan de binnenzijde. Voorts scharrelde hij twee "pootige kerels" op, timmerlieden van de bij de kerk werkende aannemer Verbeek, die namens het Classikaal bestuur opdracht kregen de deur te bewaken. Mocht iemand met geweld de deur willen openen, dan diende de politie

gewaarschuwd.

Ook riep men de hulp in van Burgemeester van Tienhoven. maar die zei de gewenste hulp niet te kunnen verlenen .,tenzij men vooraf zorgde In het feite/ijk bezit te ziin ". Dan toch

ht] orders kunnen geven, de behet bezit te handhaven. In stelt Dmsdagmiddag 5. januan Abraham Kuyper, samen met De Savorniri Lohman en Rutgers over de Dam wandelend voor om eens bij de kosterij te mforrneren of de consistorie-deur nog gesloten was. Dit bleek het geval. Os. Westhoff had de kerk, althans de consistoriekamer wederrechtelijk ingepikt. Toen gmgen de orthodoxen tot daden over. Om te beginnen formeerden ook zij een ploeg "bewakers" uit het orthodoxe personeel van de (ook geschorste) bierbrouwer Hovy van .De gekroonde velk". Daartoe behoorden de timmermansbaas Bart Poesiat (ook geschorst als ouderling) en metselaarsonderbaas Klaas Kater. berde leiders van Patnmo-uurn. Geschtedschrijver Rullman toont zich opgetogen over de keuze:

ZOU

atters

.Keters's /ichaamskracht

grensde

aan het onqetotetijke". Met nog enkele andere werklieden .iechte 8ijltjes", aldus Rullman .. .onder welke de reus Van den Akker" begaven zich woensdag 6 januan 1886 Rutgers, Kuyper en Lohman naar de Nieuwe Kerk. waar zi] de twee ..pootige kerels" van ds. Westhoff aantroffen. Rutgers. als presidentkerkvoogd gelastte hen te vertrek<en. De beide mannen riepen daarop politiehulp in. De agenten wisten geen raad met de srtuatre en haalden een inspecteur. Die nodigde Rutgers en Lohman urt mee naar 't buro te gaan. Cornrrussaris Storck

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen