VU Magazine 1980 - pagina 436

nl MAGAZINE 6 overigens niet alle door elk lid aanvaard konden worden. Ze werden gepubliceerd onder de titel,,Baken op de kust". De gegeven interpretatie van de gereformeerde beginselen verengde het draagvlak van de vereniging en universiteit aanzienlijk en maakt haar veel smaller dan oorspronkelijk bedoeld was. Mocht dit de interne samenhang versterken, de ermee gepaard gaande isolatie beperkte de invloedssfeer te veel.

Herformulering Aan het eind van de jaren zestig werd het betreffende artikel, na grondige voorbereiding door de Commissie Kruyswijk en na veel discussie, op een mooie wijze geherformuleerd. De omschrijving werd nu ,,het Evangelie van Jezus Christus dat naarde openbaring in de Heilige Schrift de mens in zijn gehele leven en werken roept tot de dienst en verheerlijking van de ene God, Vader, Zoon en Heilige Geest en daarin tot dienst aan de medemens". In de Regelen van de Vrije Universiteit werd een artikel opgenomen waarin gezegd wordt dat de Universiteit zich overeenkomstig de Grondslag van de Vereniging ten doel stelt ,,al haar arbeid in gehoorzaamheid aan het Evangelie van Jezus Christus te richten op het dienen van God en Zijn Wereld". Bewust werd dus aangegeven dat de V.U. niet meer als een louter gereformeerde universiteit gezien moest worden.

,,Vereniging voor de Vrije Universiteit" Het woord Gereformeerd komt dus nu alleen nog voor in de naam van de Vereniging. Men kan zich afvragen of ook hier geen verandering in gebracht zou moeten worden om ook daardoor de wens - de band tuisen een intens meelevende groep uit de bevolking en de universiteit te bewaren - tot uitdrukking te brengen. Immers de mogelijkheden die deze unieke band biedt zijn zo waardevol dat we hem niet in gevaar mogen brengen. Ondanks onze grote waardering en erkentelijkheid voor het vele dat met name leden van de Gereformeerde Kerken in Nederland voor universiteit en vereniging hebben gedaan kan toch de ontwikkeling van deze universiteit tot een niet exclusief gereformeerde universiteit niet ontkend worden? En zou een naam als ,.Vereniging voor de Vrije Universiteit" de feitelijke situatie niet

goed duiden? Bovendien zou zo de prachtige naam die de universiteit draagt nog meer tot zijn recht komen. In de Regelen voor de Vrije Universiteit wordt het eerder genoemde artikel direct gevolgd door een artikel waarin staat dat,, Van allen die tot de universitaire gemeenschap behoren, wordt verwacht dat zij naar hun vermogen in de geest van deze doelstelling te werk gaan in het bestuur en beheer, de beoefening der wetenschap, het onderwijs, de vorming van studenten, de onderlinge verhoudingen in de universiteit en het persoonlijk en gemeenschappelijk optreden naar buiten." Bij de, soms verhitte, discussies die in de laatste tien jaren gevoerd werden, werd deze uitdaging, dit appèl niet losgelaten. Neen, uitgesproken werd dat een ieder hierop aanspreekbaar moet zijn en dat de doelstelling prevaleert boven de eis van universitaire democratie.

gereformeerde leer. Gunning te 's Hage beweert weer op zijn beurt dat hij gereformeerd bij uitnemendheid is enz. enz.! Welnu! Ik weiger tusschen deze. elk op zijn wijze uitnemende mannen partij te kiezen, en meen dat allen kunnen en moeten samenwerken .'' De grote Lohman, die de V.U. meer dan vijftien jaar met veel inzet, toewijding en liefde diende, kon tóch niet langer bij haar blijven. In de be-roemde - ik kan nu wel zeggen beruchte Seinpostvergadering van 1895 werd een commissie van onderzoek ingesteld, die moest nagaan of Lohmans onderwijs niet in strijd was met de grondslag. De commissie werd voorgezeten door de hoogleraar H. Bavinck. Zij kwam in meerderheid tot de conclusie dat de gereformeerde beginselen in Lohmans onderwijs niet tot hun recht kwamen. Deze conclusie werd in 1896 door de Vereniging overgenomen en Lohman vertrekt van de V.U.

Herkenning Heeft het zoeken naar een aanvaardbare formulering veel aandacht gevraagd, hetzelfde geldt voor de eerder genoemde problematiek: wie herkent zich erin of wordt er door anderen in herkend? In de beginperiode werd dit al zeer scherp naar voren gebracht door .Ihr. Mr. A. F. de Savornin Lohman. In 1879 was hij al curatoren in 1883 werd hij hoogleraar in de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Zijns inziens was het voldoende wanneer iemand zélf verklaarde in te stemmen met genoemde grondslag, verder onderzoek naar betrouwbaarheid - lees: en hoe verstaat U die gereformeerde beginselen of nu: onze doelstelling dan wel? - was dan niet nodig, ja zelfs ongeoorloofd. In een brief van 24 juli 1879 schrijft hij:,, Van den beginnen af - Dr. Kuyper en Rutgers weten het - is mijn grootste bezwaar tegen de Vrije Universiteit geweest de houding van haar oprichters tegenover de ,,ethische n ". Ik beweer dat de meeste leeken, ik althans niet bevoegd zijn om met kennis van zaken over de ethische richting te oordeelen. Het is zeer gemakkelijk te z.eggen: ik ben gereformeerd. MaarD. Wielenga betwist dat Dr. K. echt gereformeerd is; Dr. K. meent dat Dr. Vos niet-gereformeerde stellingen verdedigt, terwijl Dr. Vos hetzelfde van Dr. K. beweert. Dr. K. acht evenmin Van Dijk gereformeerd, terwijl de7,e weer volhoudt dat juist Dr. K. geen volledig inzicht heeft in de

In de Seinpostvergadering werd opgemerkt: ,, . . .liever nog laten wij Calvinisten ons schip in de lucht vliegen, dan dat we het terwille van eenig persoon zouden laten stranden" en in het verenigings verslag over het jaar 1896, het jaar waarin Lohman vertrok, werd opgemerkt dat nu: ,,...de pijnlijke worsteling voor de zuiverheid onzer beginselen achter de rug is." In 1895, 1896 werd deze handelwijze om de V.U. ,,zuiver" te houden als juist, aanvaardbaar ervaren, althans door velen. Maar wie nu in de werken van Lohman leest - ik denk aan zijn indrukwekkende betogen over ,,Het Hoogste Gezag" en ,,De hoogste Vrijheid" - kan zich moeilijk met de conclusie verenigen. In 1939 schreef Prof. mr. P. A. Diepenhorst: ,, . . .weinigen zijn er onder degenen, die in deze afz.ettingstragedie een rol hebben gespeeld, die niet erkend hebben of erkennen dat Lohman toen onrecht, groot onrecht is aangedaan."

Lohman-lierdenking Straks, in 1987, zal het 150 jaar geleden zijn dat Lohman werd geboren. Dit zou een goede gelegenheid kunnen zijn om deze grote geleerde te herdenken en zijn boeiende werken weer onder de aandacht van velen te brengen. Wanneer de V.U. hiertoe het initiatief zou willen en kunnen nemen zou dat voor haar van veel verstrekkender betekenis zijn, dan

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen