VU Magazine 1980 - pagina 503

vu MAGAZINE 31 •.aaaPWM9s«j»£a«a«

het begin van de mensheid; III Over zonde en dood; Waarom de hemel en God zo ver weg zijn; IV De oorsprong van enkele natuur- en kultuurverschijnselen (bijv: de oorsprong van de rivieren, het vuur, de landbouw, de tabak; de palmwijn, de markt, het bidden, de hekserij, enz.) Het eerste verhaal in het boek, ,,Nzame de onzichtbare", opgetekend in 1906 door Pater Trilies bij het volk van de Fang (Gabon) kunt u wijze van voorproeve op de volgende pagina's lezen. Het werd verteld door de oude Ndume, een dorpschef van de Esemve. Pater Het zijn verhalen, die zo letterlijk Trilles hoorde het ook bij verwante volmogelijk in Afrika werden opgetekend uit de mond van oude vertellers door Door ons wordt de Schepping altijd di- ken in de omgeving. Het werd hem zendelingen of missionarissen, anthro- rekt in verband gebracht met het Gene- verteld op zijn eigen verzoek, nadat in pologen of koloniale ambtenaren, sis-verhaal. In Afrika hebben de men- het voorafgaande gesprek Ndume zijn sommige al meer dan een eeuw gele- sen op hun eigen manier naar antwoor- visie had gegeven op de nieuwe godsden. Jarenlang was Mineke Schipper den gezocht op vragen over het mense- dienst van de blanken, die geen broebezig de vijftig'verhalen te verzamelen lijk bestaan en de gebrokenheid daar- ders zijn, omdat ze zwarte mensen in slavernij hadden meegenomen en veruit oude tijdschriften, missiebladen, van. aantekeningen, dagboeken en dergelij- Het is voor de westerse lezer misschien handeld. ke. af en toe ven'reemdende, maar in elk Er zit in de verhalen - hoe kan het an- geval altijd fascinerende literatuur. De illustraties bij het verhaal zijn Het boek bevat vier delen: I Schep- houtsneden van de Zuidafrikaanse ders — nogal wat verschil De eerste mensen worden soms ge- pingsmythen; II Andere mythen over kunstenaar Motshile wa Nthodi.

Hoe wordt in Afrika gedacht over het begin der tijden, de schepping. God, de eerste mensen, de dood en de zondeval? Dr. Mineke Schipper, hoofdmedewerkster Algemene Literatuurwetenschap bij de VU, die zich veel bezighoudt met Afrikaanse literatuur, verzamelde vijftig verhalen die daarvan een indruk geven. Onder de titel ,,Het zwarte paradijs' ' verscheen de bundel bij uitgeverij Corrie Zelen in Maasbree.

scttapen, soms vallen ze uit de hemel, ze komen ook wel te voorschijn uit het onderaardse of uit een boom. In het begin waren er alleen maar vroirwen zegt het ene volk. Nee, er waren alleen maar mannen, zegt een ander volk. Weer anderen beweren dat de mensen in het begin sextoos waren en in hun verhaal krijgen we dan uiteraard te horen hoe daarin verandering kwam. Ook bestaan in Afrika veel verhalen over het verloren paradijs; op allerlei manieren wordt uitgelegd hoe de dood in de wereld kn'am en waarom God en de hemel zo ver weg zijn.

Het zwarte paradijs dr. M. Schipper NZAME DE ONTZICHTBARE In het begin der dingen, helemaal in het begin, toen er niets bestond, geen mensen, geen dieren, geen planten, geen hemel, geen aarde, niets, niets, niets, toen was God. God was één en hij was drie. Hoe kan dat? Ik weet het niet, mijn vader heeft het me niet uitgelegd, hij had het van horen zeggen. Deze enige God noemen wij Nzame mam' en de drie die samen Nzame zijn noemen wij Nzame, Mebere en Nkwa. fn het begin maakte Nzame de hemel en de aarde. Hij hield de hemel voor zichzelf. Hij blies op de aarde en doordat hij blies werden de aarde en het water geboren, elk apart. Nzame heeft alles gemaakt: de hemel, de zon. de maan, de sterren, de dieren, de planten, alles. En toen hij alles wat we nu om ons heen zien voltooid had. riep hij Mebere en Nkwa om naar zijn werk te komen kijken. .,Wat ik gemaakt heb, is dat goed?" vroeg hij hun. .,Ja, je hebt het mooi gemaakt", was hun antwoord. • ,Is er nog meer te doen?" Mebere en Nkwa antwoordden hem:

.,Wij zien veel dieren, maar hun heer zien we niet; we zien veel planten, maar hun meester zien we niet". En omdat ze een meester wilden geven aan alle dingen, wezen ze van de schepselen de olifant aan, vanwege

zijn wijsheid, de luipaard vanwege zijn kracht en de aap vanwegen zijn slimheid en lenigheid. Nzame echter wilde het nog beter doen en gedrieën maakten ze een schepsel dat bijna hun gelijke was: de een gaf hern kracht, de ander macht en de derde schoonheid. Alle drie zeiden ze daarna: ,.Neem de aarde, jij bent voortaan de heer van al wat bestaat. Net als wij heb jij het leven, alle dingen zijn aan jou onderworpen, jij bent de meester". Nzame, Mebere en Nkwa keerden terug naar boven waar ze woonden. Het nieuwe schepsel bleef alleen hier beneden en alles was hem gehoorzaam. Onder de dieren echter bleef de olifant nummer één, de luipaard kwam op de tweede plaats en de aap op de derde, want zij waren door Mebere en Nkwa het eerst gekozen. Nzame, Mebere en Nkwa hadden de eerste mens Fam genoemd, dat betekent ..kracht". Hij was trots op zijn kracht, zijn macht en zijn schoonheid, want hij overtrof in die drie eigenschappen de olifant, de luipaard en de aap. Trots omdat hij alle dieren de baas was. werd dit eerste schepsel slecht:

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen