VU Magazine 1980 - pagina 447

vil MAGAZINE 17 borgsom. En natuurlijk proberen de verkiezingsorganisaties van de ,.geregelde" kandidaten de nieuwkomers het leven zo zuur mogelijk te makejj. Bezwaarschriften bij de rechter in een bepaalde staat tegen de inschrijving op de kieslijst van een onafhankelijke kandidaat of partij, het onder druk zetten van media om een bepaalde kandidaat wat minder of helemaal niet in het voetlicht te plaatsen, pogingen om verkiezingsfondsen te blokkeren die het Federal Election Committee beschikbaar stelde aan kandidaten die aan bepaalde vereisten voldeden het was allemaal schering en inslag tegen het eind van de voorlaatste verkiezingsronde. John Anderson en Barry Commoner van de nieuwe Citizens' Party, die via een long .v/zoz-strategie de hegemonie van de twee grote amorfe blokken trachten te doorbreken, kunnen er over meepraten.

Oliegeld Zonder een sterke financiële basis is elke poging om in de Amerikaanse politiek enige rol te spelen, ten dode opgeschreven. Dat geldt niet alleen voor de presidentskandidaten, maar ook voor de ,,gewone" leden van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Veel van die geldelijke steun komt via de PAC's, de Political Action Committees verbonden aan allerlei sectoren in de samenleving: vakbonden, zakenleven, handel en vooral de laatste jaren in toenemende mate, de energiemaatschappijen. Het ,,oiiegeid" in de campagne van politici neemt de laatste jaren enorm toe. Waren er in 1974 nog maar 12 olie- en gas-PAC"s, in '79 waren dat er al 133. En terwijl een particulier een bepaalde kandidaat slechts 1000 dollar mag schenken, kan de PAC tot 50(X) dollar gaan. Er zijn totaal in de VS bijna 2000 PAC's ingeschreven, een enorm financieel reservoir voor de politicus die voor (her-jverkiezing in aanmerking komt). Mits de betreffende bedrijven de kandidaat gunstig gezind zijn. En die gezindheid hangt dan weer af van de politieke houding, het stemgedrag van de kandidaat. Het ,,voorwat-hoort-wat" principe. Dat heeft niets met omkoping te maken, zegt men, maar zo werkt het systeem nu eenmaal. Toch zou het te simplistisch zijn om te beweren dat in de VS politieke carrières, het presidentschap incluis, volledig ,,gekocht" kunnen worden. Dat bewijst de afgang van de Republieke kandidaat John Conally, de voormali-

ge gouverneur van Texas. Al in een vroeg stadium van de verkiezingsstrijd kon hij, gesteund door de PAC's van de big business, de oliemaatschappijen voorop, over het meeste geld van iedereen beschikken, bijna 20 miljoen dollar. Toch wist hij geen enkele primary in de wacht te slepen. Uiteindelijk, na al z'n verkiezingsgeld besteed te hebben, gaf hij op. Hij had welgeteld één gedelegeerde achter zich kunnen krijgen, die dan ook spottend , ,de man van 20 miljoen genoemd werd. Halverwege dit jaar, toen de kaarten al min of meer geschud waren, sprak Mary McGrory, prominent commentatrice en bekend om haar gedegen politieke analyses, al over ,,de essential nuttiness van deze campagne". Vee! is er intussen niet- veranderd of het moest zijn, dat de media zich uiteindelijk toch maar eens gingen afvragen wie en wat er nu eigenlijk schuilging achter de zonnige facade van Mr Nice Guy de Republikeinse kandidaat en voormalig acteur van B-films Ronald Reagan. De enige die de campagne nog enige sjeu heeft gegeven, die ,,het zout in de pap" van de verkiezingsstrijd heeft, was de onafhankelijke John Anderson. Uiteraard kon hij het president-

schap niet veroveren, daarvoor lag hij van meet af aan al in een té nadelige positie: geen partijbasis, geen geregistreerd kiezerspotentieel, financieel een grote achterstand op de andere kandidaten. Toch werd hij door vrijwel alle commentatoren the best and the brightest genoemd en geprezen om zijn gedurfde stellingnames die nogal wat afweken van die geëikte middle of the road of zelfs uitzonderlijke rechter opstelling van de meeste kandidaten. Steevast luidde de conclusie van de commentatoren waar het Anderson betrof: ,, Wanneer de beste man de geringste kans heeft, verdienen de mensen wat ze krijgen".

Krachtsverhoudingen Het enige wat Anderson nog zou kunnen bereiken, is dat door zijn aandeel in de verkiezingsuitslag geen van beide grote kandidaten de meerderheid in de Electoral College behaalt. Waarop het Huis van Afgevaardigden de uiteindelijke keuze moet maken. Dat zou dan voor het eerst zijn sinds 1825. Wijlen president Harry S. Truman zei eens: ,,Een president heeft politiek besef nodig om de regering te leiden. Maar hij kan zonder dat gekozen wor-, den". In het geval van Carter komt het erop neer datje zelfs zonder dat hérkozen kunt worden. Want op papier zijn de krachtsverhoudingen tussen de twee partijen duidelijk in het voordeel van de Democraten. Eigenlijk kun je beter spreken van een anderhalf partijensysteem. Peter Hart, de pollster (opiniepeiler) van Kennedy tijdens diens campagne, rekende ons voor dat van de Amerikaanse kiesgerechtigden 42 procent als Democraat staat ingeschreven, tegen 23 procent Republikeins. Niet dat dit iets is van de laatste tijd, in 1936 bijvoorbeeld was die verhouding 50 tegen 35 procent in hel voordeel van de Democraten. Opvallend is echter de stijging van de categorie ,,Onafhankelijk": in '36 rekende 15 procent zich tot die groep, nu is dat al ongeveer 38 procent, toch een aardig perspectief voor onafhankelijke kandidaten zoals John Anderson. Maar voor het overige, aldus Hart, kunnen de Republikeinen alleen maar de verkiezingen winnen op grond van een geweldige aantrekkingskracht van hun kandidaat, waar tegenover dan wel een zwakke Democratische kandidaat in het veld moet staan. Anders gezegd: de Republikeinen kunnen eigenlijk nooit de verkiezingen winnen, de Democraten kunnen ze alleen maar verliezen. •

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen