VU Magazine 1981 - pagina 377

'<d)0 Vooruitgang onder het Hitlet-bewind ? \ l t a a r döt moe! toch e i k e a d worden, i V \ dat HitJer SQ d© zijDen den eco'' nomiacheii toestand in Duitsch:aQd enoim hefcben verbeterd." Zoo hoort men vaak spreken, ais hel iver hei huidige bewind in Duitschland jaal. En bij gebrek a a n g e g e v e n s kon aie bewering moeilijk bestreden worden. Had minister GÖbÊiels, d e p i o p a g o n d a niflister, deze raeening niet menigmaal esuggereerd? nlusschen zijn over het jaar 1933 sta:i5i!eken verschenen, welke weliswaar aiet volledig en niet alle onverdacht zijn. naai waaruil toch voldoende conclusies getrokken kunnen worden om a a n te neoien, dal die economische vooruitgang 'i tabeltje is. 'Wij oatieenen onze gegesiecs aan het m a a n d b l a d ,,De Kern", dof i.& op zijn beurt overneemt ui! een En^eisch lijdschrifi. .'.aüs blijk!, dal de werkloosheid niet • nderdaad heelt afgenomen, hoe men in Vuüschlaod dit feit ook tracht te camou^eeren. v]n d e economische toostond? De Duitsche belasficginkomsfen d a a l den in de laalsie zes m a a n d e n met ISVo, :(e ontvangsten dei rijksspoorwegen met i?' j"'o. ia den kleinhandel w a s de omvang der zaken in hei d e i d e kwartaal van 1333 vergeleken bij dien van het overeenkomstige tijdvak in 1932 verminderd met 7'/i "/ft. De Posterijen deelden .Tiede, dat de ontvangsten in 1933 ruim tiondeid milUoen mark minder bedroegen

De Nazis

dan in 1932. De kolenproducüe w a s in 1933 lager d a n in het j a a i d a a r a a n voorafgaand, en wel een milüoen ton. Ondanks deze iagere productie w a s de onverkochte v o o r r a a d belangrijk grooter. Van 1 April to! 31 Juli !333 waren de ontvangsten uit belastingen en invoerrechten met 95 mülioea mark g e d a a l d tegenover dezelfde periode van 1932. fn 1933 w a s reeds in Augustus de inkomstenbelasting van loonlrekkera ged a a l d met 6'/: milüoen mark, vergeleken bij dezelfde m a a n d e n van het voorafg a a n d e jaar, hetgeen wel een kijk geeft STILLE GETUIGEN. — l>c ontvimeslcn der OpiUche RUk«B)HHir<"?sen dnaliltn Sn de IsaUlc ii» msandcD

geen

wonderdoeners

op die z o o g e n a a m d e vermindering dei weikloosbeid. Dit^ailes geeft een somber beeld van den economischen toestand in Duitschland. En nu willen we volstrekt niel beweren, dat de nationaal-socialistische regeering voor betere toestanden h a d kunnen zorgen. Evenmin dat de achteruitg a n g Ie wijten is a a n deze regeeriag. De wereldcrisis is niet in de eerste plaats een nationaal, m a a r een internationaal probleem, en ieder land alzonderlijk kan wel maatregelen nemen om den toestond zoo dragelijk mogelijk ie m a k e n en het economische leven zoo g o e d mogelijk op g a n g te houden, er is geen land ter w e reld, dat op eigen houtje en zonder Inleraationale samenwerking op economisch gebied den toestand belangrijk en blijvend k a n verbeteren. Maar zoo v a a k wordt de gedachte g e uit, ook in onze kringen, dat een lascistisch of nalionaal-socialistlscb bewind zooveel beter zou zijn don ons democratisch regeeringsstelsel, al w a s het d a n alleen m a a r om economisch verlichting Ie brengen. Voor ben, die licblvaardig zulke gedachten koesteren en uiten, is het goed, dat e e n s duidelijk blijk!, dat ook het nallonaal-sociaïisme ia dezen geen wonderen k a a veirichten. Tijdens het Hitler-bewind is e i in Duitschland geen werkelijke vooruitgang op ecoaomisch gebied te bespeuren. Óe cljlers leeren het duidelijk.

Het buitenland wil het niet geloven. Pagina uit De Spiegel van 7 april 1934.

en 1937, 1 7 % in 1938 en 2 3 % tn 1939. De lonen moesten laag gehouden worden en investeringen van ondernemingen moesten aan banden gelegd worden om produktiecapaciteit vrij te houden voor militaire doeleinden, terwijl de financiering ook problemen opleverde.

Lonen en arbeidsomstandiglieclen Het Nazi-regime heeft niet alleen voor een vermindering en zelfs voor een verdwijnen van de werkloosheid gezorgd, maar ook voor een verbetering van de arbeidsomstandigheden. De ondernemers werden verplicht grote fraaie cantines te bouwen en voor modern sanitair te zorgen. Rond de fabrieken kwamen mooie plantsoenen. Via de Kraft durch Freude organisatie kon men goedkoop op vakantie gaan. Ontslag kon men nauwelijks krijgen, tenzij men het verbruid had bij de NSDAP-arbeidersvertegenwoordiger in de fabriek. Maar voor deze voorzieningen moest men wel een prijs betalen. Om te beginnen waren de Nazi 's nog niet aan de macht of ze verboden de vakbonden. Vervolgens werd het overheidstoezicht op de lonen en prijzen, dat op Brünings vu-Magazine 10 (1981) 9 (oktober)

noodverordeningen terugging, voortdurend verscherpt. In 1936, toen er nog maar 1,6 miljoen werklozen waren, traden krapteverschijnselen op verschillende markten, waaronder de arbeidsmarkt, op. De overheid wilde, met dé gebeurtenissen van 1922-'23 nog vers in het geheugen, met alle geweld inflatie tegengaan. Nu kan men het prijsniveau wel aardig in bedwang houden door de overheidsuitgaven in te perken, belastingen te verhogen, de geldhoeveelheid strak te begrenzen en buitenlandse concurrentie toe te laten, maar dat wilden de Nazi's nu ook weer niet. Buitenlandse ondernemers hadden al helemaal geen vrije toegang tot de Duitse markt. De regering voelde er ook weinig voor om de spanning op de arbeidsmarkt te verminderen via het overheidsbudget (belastingen en overheidsuitgaven) of monetaire maatregelen: de werkloosheid zou wellicht weer toenemen en de produktie zou er onder lijden. Zulke maatregelen passen bij een vrije markteconomie, waar de overheid niet gedetailleerd ingrijpt en de ondernemers vrijlaat om die goederen en diensten te produceren waarvan ze denken dat er een goede afzetmarkt voor te vinden is en de werknemers vrijlaat om die betrekking te zoeken die het meest aan hun wensen voldoet. In zo'n economie dreigen bij krapteverschijnselen de lonen en prijzen te gaan stijgen. Een ondernemer die goede afzetmogelijkheden voor zijn produkten ziet, zal bereid zijn hoge lonen te betalen ten einde geschikte werknemers aan te trekken en vast te houden en kan de prijzen van zijn produkten ook wel wat verhogen. Het publiek ontvangt op die manier die produktep waar het, gegeven de inkomensverdeling, het meest behoefte aan heeft en waar het derhalve het meeste voor wil betalen. De Nazi's hadden echter geen bijzondere voorkeur voor een vrije markteconomie. De keuzevrijheid van producent en consument interesseerde hun niet. Zij kozen voor loon- en prijsbeheersing. Op 26 november 1936 werd zelfs een volledige prijsstop afgekondigd. Prijsverhogingen werden slechts toegestaan als de prijscommissaris daarvoortoestemming gaf. De grote vraag naar goederen en diensten kon nu geen uitweg vinden in prijsstijgingen en werd ook niet gekeerd door lagere overheidsuitgaven, hogere belastingen en/of een vermindering van de geldhoeveelheid. Er werden tegen de toegestane prijzen meer goederen en diensten gevraagd dan aangeboden werden en er werd tegen de toegestane lonen meer arbeid gevraagd dan zich beschikbaar stelde. De prijzen hadden hun regulerende functie verloren, er moest een ander mechanisme komen om te bepaien welke goederen er,nu geproduceerd zouden worden en waar de mensen zouden gaan werken. Dat mechanisme kwam er ook: het bestond uit aanwijzingen van de overheid. Zij zorgde ervoor dat de goederen die zij van strategisch belang achtte geproduceerd werden, door de beschikbare grondstoffen aan de betreffende industrieën toe te delen. In een groot aantal industrieën die consumptie goederen voortbrachten werden investeringen verboden, voor andere investeringen waren vergunningen nodig en weer andere investeringen werden de ondernemers opgelegd (met name investeringen ter verbetering van de binnenlandse grondstoffenvoorziening, men denkte aan synthetische rubber en olie). De vrije keus van arbeidsplaats verviel. Op 26 februari 1935 was het arbeidsboekje ingevoerd dat door de werkgever werd bijgehouden en zonder welk eert werknemer niet van baan kon veranderen 343

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen