VU Magazine 1981 - pagina 429

Veel sukses oogstte op de vrijdagavond de Marokkaanse groep Amal met muziek uit „de andere wereld". Foto: Bram de Hollander.

eigen land is de dichter doodverklaard, Sepamia beschreef het schrijnende onrecht van de apartheid, Rendra vertelde over de willekeur van de machthebbers en de hachelijke positie van de schrijver die aan die willekeur is overgeleverd. De getuigenissen van deze en andere schrijvers zijn belangrijk voor het Westen, omdat zij een spreekbuis zijn voor al diegenen van wie de klacht ons niet bereikt. Onze relaties met de derde wereld zijn velerlei. Literatuur is daar één aspect van, nauw verweven met de sociale en politieke context. Deze relatie literatuur/maatschappij wordt bestudeerd door de literatuursociologie en is één van haar hoofdproblemen. Als we geloven dat literatuur de werkelijkheid anders laat zien dan de informatie die ons bereikt via andere kanalen, dan rijst onmiddellijk de vraag op welke manier dit gebeurt. Een aantal schrijvers geeft een persoonlijke visie op de gebeurtenissen in hun land, waarbij de taal als een gegeven wordt beschouwd en men erop vertrouwt dat deze de werkelijkheid ook direct kan beschrijven. Andere schrijvers proberen door middel van literaire experimenten de taal, die immers ook de taal van de machthebbers is, aan te tasten. Over dit probleem werd zaterdagochtend 3 oktober gediscussieerd naar aanleiding van de volgende stellingen: 1) Literatuur lean een belangrijke bijdrage leveren tot verandering van de maatschappij; evenzeer oefent de maatschappij grote invloed uit op de literatuur. 2) Literaire experimenten die de toch al zo hoge drempel voor het onge-

schoolde lezerspubliek verhogen, zijn asociaal. Uit deze discussie kwamen verschillende waarderingen naar voren. De redactieraad van de Derde Spreker Serie selekteert literatuur uit de derde wereld op de directe visie die zij geeft op de sociale en politieke werkelijkheid. Experimentele boeken komen daardoor niet aan bod. Bij anderen bestond juist waardering voor boeken die het autonome karakter van literatuur lijken te bevestigen. Een waarde-

Edrls St. Amand op het NOVIB-symposium. Foto: Bram de Hollander

ring die duidelijk voortkomt uit de westerse literatuuropvatting die het literaire een grote mate van zelfstandigheid ten opzichte van de sociale en politieke context toekent. Barber van de Pol, o.a. critica van Zuidamerikaanse literatuur, verdedigde dit standpunt. Volgens haar moet het boek los van de context worden bekeken. Dan blijkt vanzelf of het boek goed is of niet. Dat hierbij westerse maatstaven worden aangelegd voor de waardering van boeken is duidelijk. Deze opvatting spreekt ook uit de gehoorde opmerking over een Filippijns auteur als zou hij een Filippijnse Proust zijn. Een door de Novib uitgegeven Filippijnse schrijver bleek „derderangs" te zijn vanuit dit perspectief. In haar lezing op vrijdagmiddag 2 oktober, getiteld ,,Bliksemschichten en maanbloemen", schetste Mineke Schipper, wetenschappelijk hoofdmedewerkster Algemene Literatuurwetenschap aan de Vrije Universiteit, de ontwikkeling van de westerse literaire kritiek ten opzichte van de Afrikaanse literatuur. Deze loopt als volgt: 1) De Afrikaanse literatuur wordt genegeerd. De Nederlandse literaire kritiek verkeert grotendeels nog in dit stadium, aldus M. Schipper. 2) Er wordt gereageerd met geschoktheid en verontwaardiging. 3) Alle literaire uitingen worden juichend opgehemeld, een paternalistische houding. 4) De Afrikaanse literatuur krijgt eenzelfde behandeling als andere literatuur. De ter zake kundigheid van de criticus is daarbij van groot belang en iaat nog vaak te wensen over. De ter zake kundigheid kan slaan op kennis van de context of op kennis van de literaire middelen. Aanhangers van de opvatting als zou literatuur in hoge mate autonoom zijn zullen de kennis van literatuur van meer belang achten. Uit het uitgeversforum, dat bestond uit Wim Doverman van Wolters-Noordhoff, Jan Kees van de Werk die de redactie heeft over de Afrikaanse bibliotheek bij Corrie Zelen en dhr. Priem van Het Wereldvenster, uit dit forum bleek dat critici die op beide punten kennis van zaken hebben uiterst schaars zijn. Ofwel het zijn antropologen die de boeken bespreken of literaire critici die weinig kennis hebben van de context. Voorlopig moet, vonden de uitgevers in hun discussie op zaterdagochtend, meer op de kwantiteit van de besprekingen gelet worden, zodat zoveel mogelijk boeken onder de aandacht van het lezerspubliek komen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen