VU Magazine 1981 - pagina 124

Nieuwe hoogleraar wil gesprek met de joden stimuleren

,Het Nieuwe Testament is een joods ix>eic' Op 27 maart gaat voor een aantal christenen en joden een oude wens in vervulling: op die dag houdtdr. Cees den Heyer (38) zijn inaugurele rede als bijzonder hoogleraar in de judaïstiek aan de VU. Dit „nieuwe" vak omvat vooral de kennis van het jodendom, maar hel gesprek tussen joden en christenen hoort er zeker ook bij. Dr. Den Heyer is nieuwtestamentikus in Kampen. Waarom een christen op deze nieuwe leerstoel? En hoe denkt hij zijn taak te gaan invullen? VU-Magazine reisde naar Kampen vooreen gesprek.

Daags na de bekendmaking van de benoeming in dagblad Trouw stelde een mevrouw uit Badhoevedorp in een ingezonden brief enkele kritische vragen: waarom een nieuwtestamentikus benoemd? En vooral: waarom een christen en geen jood? De briefschrijfster vreesde dat hier opnieuw sprake was van bevoogding, van de dingen beter weten dan de joden. Dr. Den Heyer reageert op die eerste vraag anders dan men zou verwachten. ,,lk vind dat een goede en terechte vraag" zegt hij meermalen. ,,En toch — het hangt er maar vanaf hoe je dat vak, het Nieuwe Testament aanpakt. Je kunt dat, .zoals vaak gebeurt, op een heel theologische manier doen. Een andere mogelijkheid is een meer historische benadering, een heel gericht kijken naar de wereld waarin het Nieuwe Testament ontstond, niet alleen godsdienstig gezien, maar ook maatschappelijk, politiek, geschiedkundig. De ,,Umwelt',' zoals wij dat in vakjargon noemen, het milieu en de achtergronden van het Nieuwe Testament hebben mij altijd bij uitstek geboeid." Den Heyer is mede-auteur van het pas verschenen rapport van de gereformeerde synode, ,,De aard van het schriftgezag". Dat rapport laat de bijbel vooral zien als een boek dat door mensen gemaakt is. De bijbel is voor hem dan ook geen boek dat uit de lucht kwam vallen. ,,Laatst zei een rabbijn tegen mij: ,,Ook het Nieuwe Testament is een joods boel<" en dat is waar." Den Heyer speurde altijd naar joods-historische achtergronden, keek als het ware achter de bijbel. ,,ln het Nieuwe Testament stuit je bij voorbeeld opeen groep joden die farizeeërs genoemd worden. De bijbel zegt: dat zijn huichelaars. Ik voel me dan nog niet bevredigd. Ik wil dan weten: wie waren die

114

farizeeërs, wat was dat voor groep, welke rol speelden ze in de toenmalige geschiedenis? Die belangstelling komt voort uit het gevoel dat er soms meer achter de dingen steekt dan het Nieuwe Testament ons vertelt." Ook al hoort dit soort historische gegevens bij het vak, bij Den Heyer groeide deze belangstelling in de loop der jaren uit tot een tors onderdeel van zijn theologisch terrein. ,,Daardoor leer je het Nieuwe Testament wat te relativeren. Je leert het zien

Waarom geen jood benoemd?

als een boek met een ontstaansgeschiedenis, een boek dat verslag doet van de worsteling van mensen met vragen over Jezus, wie hij was en hoe hij in de joodse wereld stond." Den Heyer konklusie: ,,/-/ef wordt er spannender en aardiger door". Een andere belangstelling van Den Heyer gaat uit naar het ontstaan van het anti-semitisme. In de bundel ,,isaal< wordt weer geofferd" schreef hij een enigszins persoonlijk gekleurd verhaal over deze vragen. ,,AI met al vind ik het zo gek nog niet dat een nieuwtestamentikus deze post gaat bezetten, zeker niet als die een dergelijke ,,historische" belangstelling heeft." Niettemin denkt Den Heyer nog veel te moeten leren. Zijn kennis is uiteraard voornamelijk beperkt tot de tijd ,.tussen" Oude en Nieuwe Testament. ,,ln Duitse vakliteratuur wordt Jezus tijd vaak gerangschikt onder het kopje ,,Spatjudentum" (het late jodendom) alsof er na die tijd niets meer is gebeurd, in andere boeken wordt die tijd juist met ..Frütijudentum" (het vroege jodendom) aangeduid. Dat lijkt mij een veel betere term, die erkent dat het jodendom niet is blijven stilstaan of verdwenen." In 1973 werd dr. Den Heyer lid (en later secretaris) van het Deputaatschap ,,Kerk en Israël" van de Gereformeerde Kerken, dat pogingen doet om het gesprek tussen joden en christenen op gang te brengen. Daarin kon hij vaststellen dat er in de slechte verhouding van weleer tussen joden en christenen al veel ten goede is veranderd. Hij kan dat aardig illustreren aan de hand van de naamsgeschiedenis van dit deputaatschap. In 1875 werd op initiatief van ds. E. Kropveld, een messiasbelijdende jood, het Deputaatscfiap voor Zending onderde Joden opgericht met als doel ,,de Joden aan de

vu-Magazine 10 (1981)3 (maart)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen