VU Magazine 1982 - pagina 471

kaanse lezers en letterenstudenten zijn daardoor het contact kwijtgeraakt met de eigen schrijvers die in ballingschap gingen en wier werken verboden zijn in Zuid-Afrika. Ook werden en worden steeds meer in Zuid-Afrika zelf gepubliceerde werken verboden en krijgen schrijvers er geregeld een schrijfverbod. Zodoende is er een vacuüm ontstaan in de opeenvolging van literaire generaties. Het is bijvoorbeeld onwaarschijnlijk, dat hedendaagse jonge schrijvers in Zuid-Afrika beïnvloed zijn door het werk van belangrijke dichters als Mazisi Kunene, Dennis Brutus, Keorapetse Kgositsile of James Matthews. Dat betekent dat nieuwe dichters niet vanuit of tegenover een bestaande literaire traditie konden gaan schrijven, maar dat ze vooral moesten uitgaan van hun eigen inventiviteit en ervaring als zwarte mensen in ZuidAfrika. Volgens Stephen Gray (1),,bestaat de literatuur van Zuidafrikanen in ballingschap niet echt meer voor wie achterbleef en voor wie geboren werd na de eerste (literaire) verliezen." Behalve door de ingrijpende gevolgen van de censuurpolitiek wordt de Zuidafrikaanse literatuur als geen andere gekenmerkt door de kloof van de Apartheid en de daarmee verbonden cultuurpolitiek. Met een verdeel-en-heers strategie heeft de regering er systematisch naar gestreefd zwarte mensen niet alleen van de blanken maar ook onderling naar taal en afkomst te scheiden onder het bedrieglijke motto: ieder zijn eigen taal en cultuur. Zwarte Zuidafrikanen zijn vanaf de jaren zestig dit systeem steeds duidelijker van de hand gaan wijzen. Ze realiseerden zich, dat hun eenheid noodzakelijk was tegenover de machtige blanke minderheid. Zo ontstond de Black Consciousness Beweging. In de jaren vijftig gingen zwarte intellectuelen en blanke liberalen nog veel en vriendschappelijk met elkaar om. Dat con-

wel of ze uit het niets tevoorschijn zijn gekomen — zijn de oases in de kale woestijn van het leven van de zwarte; daaruit drinkt hij het water van de bevrijding, terwijl hij zich een weg zoekt naar de groene weiden van de totale vrijheid"{2). Er is de laatste jaren een explosie van poëzie losgekomen waarin jonge zwarte schrijvers de navrante ervaring van de gewone mensen in hun samenleving onder woorden brengen. Deze poëzie is allang niet meer wat Nadine Gordimer in 1973 nog noemde ,,megaphone and hiding-place at the same time"{2,). Er wordt luidkeels geprotesteerd, direct, zonder subtiel of voorzichtig te zijn. Dat is wat het beste aanslaat bij het publiek in de zwarte woonwijken, waar de poëzie dikwijls wordt voorgedragen op literaire Mineke Schipper avonden waarvoor grote belangstelling bestaat. Een duidelijk keerpunt tact is nu vrijwel onmogelijk geworvormde de bundel Cry Rage van Jaden, doordat de meeste zwarten het mes Matthews en Gladys Thomas zijn gaan afwijzen. De goedwillende (1972), een felle aanklacht tegen het blanken werden teruggedreven naar hele Apartheidssysteem, een rechthet eigen blanke Laager, al wilden ze dat zelf vaak niet. Zwarte organisaties streekse aanval. De regering sloeg werden steeds vaker verboden en ge- terug: het werd de eerste in Zuid-Afrika zelf verschenen dichtbundel die dwongen ondergronds te gaan. De ooit werd verboden. En dat terwijl auBlack Consciousness Movement groeide tegen de verdrukking in. Be- teur James Matthews juist poëzie was gaan schrijven, omdat al zijn eerder nadrukt wordt wat zwarten samenbindt en wat hen gezamenlijk van de verschenen prozawerk was verboden! Kennelijk was de overheid het gevaar blanken onderscheidt. Het gemeenvan poëzie nu gaan inzien. De dichters schappelijk lot wordt uitgangspunt storen zich er niet meer aan. Het lijkt voor een nieuwe strategie, waarbij de alsof het opleggen van een schrijfverliteratuur een functie vervult. bod (banningorder) aan één schrijver De schrijvers die vóór de jaren zestig tien andere inspireert tot poëzie. Er opgroeiden, waren over het algemeen worden veel literaire workshops gegematigder dan die van de jaren zehouden. Behalve op literaire avonden ventig en tachtig'. Een bekende balvoor publiek wordt ook poëzie gelezen lingschrijver als Lewis Nkosi vertelde in kleine vriendenkring en bij begrafemij dat zijn motief om te gaan schrijven nissen. aanvankelijk was geweest aan de blanken te laten zien dat hij dat net zo Veel van deze poëzie wordt gepubligoed kon als zij. De Zuidafrikaanse ceerd in Staffrider, een blad dat in schrijvers uit de ghetto's daarentegen 1978 door een twintigtal jonge zwarte schrijven in de allereerste plaats voor schrijvers werd gelanceerd. Zij worhun eigen mensen. Mtshali formuleert den dikwijls de Staffridergeneratie gehet zo:,,De zwarte dichters — het lijkt noemd. Af en toe wordt een nummer

Grafschrift Ik begroef 300 kreunende jaren En een Texas cowboy met witte lippen, „ We shall overcome!" De bleke imperialistenmaan vervaagde En ik hoorde Verwoerd met holle stem, „Houd de wereld blank!" We wentelden de doodkist van het Imperialisme naar het koloniale kerkhof En miljoenen Zwarte mensen dansten rond het graf Ik wandelde door bloedbevlekte straten van Sophia to wn en Harlem

VU-Magazme 11 (1982) 12 december 1982

En het beest grijnsde mij toe met een verbeten missionarisgrijns Weetje nietdathijmijn geweten wilde kopen met bloedbevlekte bankbiljetten En jonge fascistische nonnenVroegen hun voorraden contraceptiva naar Congo! Ik luisterde naar de wind En een stem donderde, „ Vervloekt zijn zij die de wereld plunderden!" En Zwarte kinderen lachten en dansten Op het ritme van een nieuwe belofte Keorapetse Kgositsile

429

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen