VU Magazine 1983 - pagina 105

ten en zich nu afvroeg wie, beter dan de patiënt zelf, kan beoordelen of verder leven nog zin heeft, waarop hij toeschietelijk antwoordde met een snel,,natuurlijk raadplegen wij ook de nabestaanden en de patiënt zoveel mogelijk." Ook de vraag of 't een beetje opschiet met het ontwikkelen van kunsthersenen bracht Den Otter niet in de problemen. Enigszins anders was de sfeer tijdens de inleiding van dr. Stoter, die als oncoloog is gespecialiseerd in de behandeling van kwaadaardige gezwellen. Na vorsend de zaal te hebben rond gekeken en opgemerkt dat niemand zichzelf te snel als gezond moet beschouwen en dat hij ook onder de aanwezigen sporen of voortekenen zag van de gevreesde ziekte was het gehoor rijp voor een ademloos opslorpen van zijn indrukwekkend betoog. In hoofdlijnen kwam dat neer op de stelregel dat bij hem de klant koning was. Iemand met kanker kon, na ingelicht te zijn over eventuele bijwerkingen en de voorspelbare verlenging van de levensduur na behandeling, vrij kiezen uit de alternatieven die hij te bieden had, dan wel op ieder moment afzien van verdere behandeling. Een huivering ging door de collegezaal en menigeen dacht zichtbaar: ,,Hoe blijf ik uit handen van die man?" In ieder geval schiep dat verhaal geen rijke voedingsbodem voor kritische vragen, die zeker reëel waren geweest, bij voorbeeld over 't nut en de ethische kantvan dergelijke behandelingen.

De reeds gezaaide onrust schoot op als onkruid in een rijk bemeste akker. Minder alarmerend was de interpretatie van deze echo-gegevens door de behandelende gynaecologe. ,,Ach die techniek", sprak zij op geruststellende toon, ,,zo precies zijn die cijfertjes heus niet; geen zorgen voor de tijd!" Maar toen een maand later een kleine bloeding werd gesignaleerd, spoedden de ouders in spé zich midden in de nacht naar het ziekenhuis. Er volgde een opname van elf weken waarbij al wat het technisch vernuft op dit punt te bieden heeft op de aanstaande moeder werd losgelaten. Het werden bange dagen: een vroeggeboorte is tot ongeveer 36 weken vol risico's, vooral voor het kind. yerdere,,ziekteverschijnselen"bleven echter uit. Twee dagen voor de datum waarop men de keizersnee had vastgesteld werd een laatste ,,echo gedaan". En — o wonder — de placenta bleek niet langer voorliggend. De geplande ,,sectio" was daarmee van de baan.

Echoscopie De middagsessie, waarbij een forum, bestaande uit de inleiders van de diverse cursusavonden, onder leiding van dr. C. van der Meer vragen beantwoordde uit de zaal, leverde nauwelijks andere beelden op. De aftrap voor de discussie werd verricht door dr. Puyenbroek, de chef de clinique van de afdeling verloskunde en vrouwenziekten van het VU-ziekenhuis, die kritische kanttekeningen maakte bij 't toenemend geneeskundig gebruik van de techniek. Maar zijn aftrap bleef de enige voorzet tot kritiek die niet of nauwelijks werd overgenomen door de VUSA-cursisten. Bovendien vond Puyenbroek achter de groene tafel in mediscus-filosoof Kimsma een forumlid tegenover zich, met nog aanzienlijk kritischer opvattingen omtrent de technologische ontwikkelingen van de gezondheidszorg, zodat het effect van zijn woorden wat verloren ging.

„Verbaal vermogen van zelfverzekerde heren"; van iJnks naar rechts prof. dr. L. G.Thijs, prof. dr. G. Den Otter, dr. G. Stoter en voorzitter prof. dr. C. van der Meer (foto Peter Brasinl()

Tijdens de opmerkingen van dr. Puyenbroek gingen de gedachten van uw verslaggever, die recentelijk vader werd, onwillekeurig enkele maanden terug. Zijn vijf maanden zwangere echtgenote onderging in het VU-ziekenhuis een routinecontrole met behulp van echoscopie, een techniek waarbij via geluidsgolven een min of meer aanschouwelijk beeld van baarmoeder en vrucht op een tv-scherm wordt geprojecteerd. Het toen getoonde beeld werd zorgwekkend bevonden: de „placenta lag voor", hetgeen wil zeggen dat de,,moederkoek" het kind bij de bevalling de uitgang via de baarmoedermond zal versperren; een verlossing pör keizersnee is dan noodzakelijk. Bovendien bleken tijdens de „echo" onverklaarbare holten in het placentaweefsel aanwezig. Dit enigszins deprimerend onderzoeksresultaat verwerd bij de aanstaande ouders al snel tot angstige spanning toen men bij een herhaalde echoscopie, enkele weken later, meende dat de schedelgroei van het kind — iets dat, naar men zei, met deze techniek uiterst nauwkeurig kan worden vastgesteld — te zeer achter bleef.

vu-Magazine 12 (1983) 3 maart 1983

Beeld van een „echoscopie": Rechts is het hoofdje zichtbaar, linlts het lijfje van liet ongeboren Icind (foto Gert J. Peelen)

Een zucht van verlichting daarover vermengde zich met gevoelens van vertwijfeling: waar was men nu al die tijd mee bezig geweest, waartoe hadden ai die weiten in liet ziei(enhuis gediend, had men dit niet Ifunnen voorzien, waar bleef men nu met al die exact lijkende voorspellingen en, vooral, hoe betrouwbaar was nu eigenlijk die kostbare techniek? Het waren vragen die ook lucht gaven aan de realiteit dat de tijd wel zeer kort was om nog te wennen aan het idee van een,,normale" bevalling en zich daarop voor te bereiden. Die normale bevalling volgde niet lang daarna, keurig en volgens 't boekje, in de veertigste week van de zwangerschap, zonder enige complicatie. En gelukkig overstemde de vreugde over het gave, gezonde kind (een dochter, dank u!) de twijfels over het wonder der medische techniek die in deze periode hun sporen toch nalieten.

Maatschappelijk ongerief Kleumend bij de bushalte, aan het eind van deze VUSA-dag bleek de vraag naar de zorg om de medische zorg naar de achtergrond gedrukt door een fundamentelere: v^asmen überhaupt bezorgd?, en zo nee, vifas dat dan niet het meest zorgwekkend? Misschien moest de opvallende afwezigheid van bezorgdheid zelf weer gezien worden als het gevolg van de medicalisering: had men zich met ziel en zaligheid uitgeleverd aan de willekeur der witte jassen? 95

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen