VU Magazine 1983 - pagina 167

en de groeten van, Sandino. ^

Verschil Op een stille zondagmiddag komen we na een vakantie in het buurland Costa Rica de Nicaraguaanse grens weer over. Wat we in die bijna twee weken scherper zijn gaan beseffen, wordt op dit moment pijnlijk duidelijk: het verschil in welvaart tussen Nicaragua en Costa Rica. Hoe is het mogelijk dat twee landen die zo dichtbij elkaar liggen en qua landschap zo op elkaar lijken, in welvaart zo ongelooflijk veel verschillen? In Costa Rica een glad geasfalteerde snelweg met heldere wit-gele-markeringen, in elk dorp fris geschilderde huizen, een schooien een telefooncel; in Nicaragua een weg volgaten en kuilen, erlangs armelijke houten krotten zonder wateren elektriciteit. Zeker, ook in Costa Rica heerst nog armoede; we spraken met Don Juan, zeventig jaar oud, levend aan de rand van San José, een stad die hij slechts bij hoge uitzondering verlaat, tevreden levend in zijn huisje zonder W.C. en elektriciteit. Zeker, ook in Costa Rica bestaan er problemen met het rurale onderwijs; we spraken met Memo die een etablissement beheert in een heel mooi, maar vanwege de slechte toegangswegen bijna onbereikbaar dorpje aan het strand: zijn kinderen hadden na de dorpsschool grote problemen op de middelbare school in San José, zij bleken meer dan eenjaar achterstand te hebben opgelopen in de te volle klassen van de te weinig opgeleide dorpsmeester. Maar als je op nationale schaal een vergelijking maakt is de welvaartin Costa Rica veel groter. San José lijkt op een westerse hoofdstad, Zwitserse hor-

VU-Magazine12{1983)4aprii1983

loges, Spaanse wijnen, Zweedse meubelen, Levi's spijkerbroeken en Kicker's schoenen, het is er allemaal te krijgen. Buiten San José, aan de vele gele palmstranden waan je je aan de Riviéra in het naseizoen, mensen genietend van de zee onderde rode-lijven-druktevan-het-hoogseizoen, vrouwen lopen erin bikini—in Nicaragua wordt dat laatste als zedeloosheid, uitwas van het kapitalisme of pornografie gezien; op dit punt zijn de katholieke en socialistische moraal elkaar nader dan zij zouden willen bekennen, maar dit terzijde — cocktails en surfplanken vinden grif aftrek. Kortom, in Costa Rica liepen we ineens weer rond in wat wel de,, westerse beschaving" wordt genoemd, de eerste dagen lichtelijk verdwaasd, ons meteen schok herinnerend welke luxe er voor bepaalde kleine lagen van de wereldsamenleving binnen handbereik ligt. De verhalen over de ekonomische crisis in Costa Rica bezorgden ons een mengeling van glimlach en ergernis. De prijzen zullen ongetwijfeld sterk stijgen, als immer zullen de armen er het slachtoffer van zijn, maar het gekerm van demiddenklasse-Ticos — de Nicaraguanen noemen de Costaricanen,, Ticos", omdat ze de wonderlijke gewoonte hebben achter vele woorden het achtervoegsel,,tico" te voegen — is in ieder geval tot op heden belachelijk. Vanuit Nicaragua ziet men bezorgd toe hoe deze crisis de Ticos in de open armen van Ronald Reagan drijft, die graag bereid is vele miljoenen dollars te betalen teneinde de crisis te verminderen, mits Costa Rica

in ruil daarvoor zijn politiek ten opzichte van Nicaragua wijzigt. Het feit datde Nicaraguaanse dissident Eden Pastora in Costa Rica vrijelijk wapens kan transporteren is één van de bewijzen datdie verandering zich inmiddels heeft voltrokken. De rechtse krant,,La Nación" schreef in een jaaroverzicht dat de relaties met Nicaragua het afgelopen jaar ernstig verslechterd en die met de Verenigde Staten „uitpragmatische overwegingen " versterkt zijn. Al met al blijft de vraag waar het verschil in welvaart tussen beide landen vandaan komt. Beide kenden een Spaanse overheersing, belde werden in 1821 onafhankelijk. Omdat er echter in Nicaragua meer te halen viel (o.a. goud) dan in Costa Rica, werd Nicaragua veel meer geteisterd door buitenlandse invasies en overheersing; vijfenveertigjaar dikta tuur deed de rest Het resultaat kunnen we zien nu we de grens overschrijden. Niet ver over de grens stoppen we bij één van de onduidelijke eethuisjes die langs de rijweg verloren liggen. Binnen zitten wat oude mannen met glazige ogen voor zich uit te staren, een bataljon bierflessen voor zich op tafel, en in een hoek zitten twee jonge stellen te giechelen. De jukebox brengteven krakerig als luid een kwijlerig romantisch lied. Midden in de ruimte op een schommelstoel metzijn gezicht door de open deurnaar buiten gericht zit een Indiaan. Fors van postuur, een markant gezicht, lang donker haar, ogen die tegelijk oneindig treurig en oneindig wijs de wereld inkijken. Het is alsof hij in deze wereld een andere ziet We kunnen onze ogen bijna niet van hem afhouden. Hij lacht even naar ons, staart dan weer naar buiten. Plotseling staat hij op, gaatnaar buiten, komt even later weer naar binnen en vraagt ons of hij bij ons aan tafel mag komen zitten, want,,dan zijn jullie niet meer zo alleen en het is goed als mensen zich verenigen". Hij begint te vertellen: hij heetLaurancio Flores en is direkteur van een klein circus, dat hier vlakbij staat; misschien hebben we het wel gezien: circus ,,MARGOT". Hij en zijn vrouw en vier van hun kinderen vormen de basis van het circus, soms voegen andere artiesten zich een poosje bij hen, maar zonder zijn gezin zou het circus niet bestaan. Het circus zit bij hem niet in de familie, nog geen

musicus of wielrenner vind je in zijn familie, maar op zijn negentiende is er een geest in hem gevaren en nu kan hij niet meer leven zonder het circus. Het circus is zijn leven. Hij is alles: chauffeur, elektricien, bouwvakker, trompetspeler, artiest, direkteur. Het circus is leven, cultuur, het circus is van het volk, vooral van de kinderen. Nu na de revolutie worden zij veel meer gewaardeerd. Vroeger kwamen de grote Noordamerikaanse circussen alleen inhetdure theater, SOtot 100 córdobas per plaats, het volk kan dat niet betalen — hijzelf vraagt 6 córdobas voor de kinderen en 8 voor volwassenen — en zodra de buit binnen was vertrok zo'n circus weer. Nu komen er Russische en Cubaanse circussen, die niet alleen voorstellingen geven voor het volk, maar ook trainingen aan Nicaraguaanse artiesten. Hij heeft een paar maanden vijf Cubanen in zijn circus gehad. Dat mes snijdt aan twee kanten: er komt veel volk op de Cubanen af, steeds uitverkochte voorstellingen, én zijn circustroep kan zijn kunst verbeteren. Er is nu ook een sandinistische vakbond van circusartiesten, die hen materieel steunt en de betekenis van het circus in de revolutie probeert te versterken. Natuurlijk zijn er nog veel problemen, het ministerie van cultuur heeft nauwelijks geld en er zijn zoveel anderen. Als hij nu de enige was... maar ja, dan zou het circus niet bestaan. De vakbond is hem wel eens wat te veeleisend en te drammerig, we moeten geduld hebben, alles gaan immers met kleine stapjes, maar nu met de revolutie gaan we de goede kant op. Na meer dan een uur moeten we verder. We nemen afscheid. Hij bedankt ons voor onze vriendschap. Kijk, dit soort mensen, hun werkziende in het kader van en bezig in het grote proces van hetterugwinnen van de eigen cultuur van het volk en het verbeteren van de samenleving kwamen we in Costa Rica niet tegen. In Nicaragua nauwelijks over de grens lopen we ze alweer tegen het lijf Dat vergoedt ruimschoots het feit dat Managua in vergelijking met San José inderdaad niet meer is dan een achtergebleven provinciestadje op een saaie zondagmiddag. Ineke Bakker

153

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen